Ο διάλογος μεταξύ των ανθρώπων απαξιώθηκε. Tου Λουίτζι Ζόγια

00:06, 30 Ιουν 2012 | Κρυσταλία Πατούλη tvxs.gr/node/99073

 

Αγάπα το Θεό και αγάπα τον πλησίον, έλεγε η εντολή. Αλλά ήδη για τον Νίτσε ο Θεός ήταν νεκρός. Και ο πλησίον; Στον προτεχνολογικό κόσμο, η γειτνίαση των ανθρώπων ήταν ουσιαστική. Τώρα δεσπόζει η απόσταση, η έμμεση σχέση και η σχέση δια των μέσων ενημέρωσης. Η εντολή κενώνεται. Και τούτο διότι δεν έχουμε πλέον κανέναν να αγαπήσουμε.

Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, κάθε εβδομάδα έπαιρνα τα τρένο Μιλάνο Ζυρίχη. Οι Ιταλοί γκασταρμπάιτερ (έτσι λέγονταν οι ξένοι εργάτες στη Γερμανία), που το γέμιζαν και συνέχιζαν προς Νάπολη ή Λέτσε, είχαν κουτιά και βαλίτσες δεμένα με σπάγκους.
Για εκείνους ο πλησίον ήταν μια δεδομένη παρουσία. Πριν το Γκοτάρντο, τη σήραγγα που ενώνει την Ελβετία με την Ιταλία, έβγαζαν μια χαρτοσακούλα. Μοίραζαν σ’ όλους τους γύρω ψωμί και αλλαντικά και έπιναν μαύρο κρασί.
«Έχετε την καλοσύνη να πάρετε;» έλεγε ο αρχηγός της οικογένειας, δειλά, γιατί είχα στα χέρια ένα βιβλίο. Ακριβώς όπως στην Οδύσσεια (Γ, 69, Δ, 60, Ε, 95) ως πρώτο πράγμα προσφέρεται κάτι για φαγητό. Μόνο όταν ο φιλοξενούμενος έχει χορτάσει, μπορούν να γίνουν οι ερωτήσεις.
Παρομοίως και για τον Μωυσή, τον Ααρών και τους πρεσβύτερους, γεύση και γνώση είχαν ακόμη κοινή ρίζα: Έτσι, ανέβηκαν στο όρος «και ώφθησαν εν τω τόπω του Θεού και έφαγον και έπιον» (Έξοδος 24.11). Τίποτε από όλα αυτά δεν συνέβαινε στα βαγόνια που σταματούσαν στην Ελβετία, και ούτε σε εκείνα που συνέχιζαν για το Μιλάνο, για να μη μιλήσουμε για τα βαγόνια της πρώτης θέσεως. […]
Εκείνοι οι αρχαϊκοί ταξιδιώτες εξαφανίστηκαν, όπως και η ατμομηχανή. Σήμερα, όποιος ανεβαίνει στο τρένο δεν έχει έναν πλησίον, υπό την κυριολεκτική έννοια: Νιώθει ακόμη ότι οι άνθρωποι ζουν με αισθήματα, αλλά μόνο επιδεικνύοντάς τα σε κάποιον μακριά, φωνάζοντας στο κινητό και ενοχλώντας όποιον είναι δίπλα τους. […]
[...] Ζούμε στην περίοδο της μεγάλης σπατάλης, την οποία θα πληρώσουν οι επόμενες γενιές. Αλλά, περισσότερο και από τη σπατάλη των ενεργειακών αποθεμάτων ή των υδάτων, είναι δυσκολότερο να επανορθώσουμε εκείνη του λόγου.
Ο λόγος απομακρύνθηκε από τους ομιλούντες. Μη όντας κοντά, μας αφαίρεσε ένα εργαλείο για να φτάσουμε τον πλησίον. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Η αυξανόμενη απόσταση από τους άλλους υπήρξε το ερέθισμα για να μιλάμε περισσότερο, ελπίζοντας έτσι ότι θα τους πλησιάσουμε.
Θέλαμε να κατασκευάσουμε μια γέφυρα, αλλά φτιάξαμε όλο και πιο πληθωρισμένες λέξεις: Ναυαγοί δίχως προορισμό που διατρέχουν τους ωκεανούς του λόγου. Ακόμη και η δομή της γλώσσας ακολούθησε τον εαυτό της. Η λέξη δεν φτάνει πια στο αντικείμενό της, γίνεται μεταβιβαστική.
Τότε, έγινε προσπάθεια να την εξαναγκάσουν σε ένα εκβιασμό, χρησιμοποιώντας ως μεταβιβαστικά και τα ρήματα που τέτοια δεν ήταν: Κοιμήσου όνειρα ξεκούρασης, μείνε σε χώρους θαυμάσιους, να λες λέξεις σοφές, σαν σκέπτεσαι πράγματα θαρραλέα, να κάνεις πράγματα τολμηρά. Δηλαδή, εκφράσεις υπερβολικά αφηρημένες και «στοχαστικές» που δεν φτάνουν στον άλλον, αλλά επιστρέφουν στο υποκείμενό τους.
Θεμελιώδης λέξεις τέθηκαν σε κίνδυνο. Η έννοια του ανθρώπινου προσώπου κατασκευάστηκε ανά τους αιώνες, και επέτρεψε τον ορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και όμως, ακριβώς καθότι παγκόσμια, διατρέχει τον κίνδυνο να μη γίνεται πια αισθητή: Όπως η ιδέα του πλησίον, που από τον Χριστό επεκτάθηκε και σε εκείνον που είναι μακριά, το πρόσωπο που επεκτάθηκε σε όλους υπήρξε μια κατάκτηση, αλλά έγινε συνάμα και υπερβολικά αφηρημένο.
Είναι σημαδιακό ότι μια από τις πλέον σπουδαίες εφευρέσεις του 20ού αιώνα ήταν η ψυχανάλυση. Άσκοπα συζήτησαν επί μακρόν εάν αυτή είναι επιστήμη.
Πάντως, είναι ένας μεγαλοπρεπής τελετουργικός διάλογος.
Ο διάλογος μεταξύ των ανθρώπων απαξιώθηκε από την εκκοσμίκευση και την επικοινωνία της μάζας [...]
Επί χιλιετίες, μια διπλή εντολή στήριξε την εβραιο-χριστιανική ηθική: Αγάπα τον θεό και αγάπα τον πλησίον σου ως τον εαυτό σου. Στο τέλος του 19^ου αιώνα, ο Νίτσε ανήγγειλε: Ο Θεός είναι νεκρός. Μετά το πέρας και του 20^ου, δεν είναι μήπως καιρός να πούμε εκείνο που όλοι μας βλέπουμε; Είναι πια νεκρός και ο πλησίον.
[...] Ως ψυχαναλυτής γιουνγκικής παιδείας, ενδιαφέρομαι συνήθως –είτε στην κλινική πρακτική είτε στα κείμενα- κυρίως για τα αρχέτυπα: Δηλαδή για τα σταθερά, αμετάβλητα δεδομένα των ανθρωπίνων συμπεριφορών, των βαθύτατων παρορμήσεων που διαμένουν εντός τους και τείνουν να μην τροποποιούνται με την αλλαγή των εποχών και των πολιτισμών.
Ενώ τώρα, με το Θάνατο του πλησίον, για πρώτη φορά καταπιάστηκα με την ταχύτητα με την οποία οι νέες μορφές της τεχνικής και της οικονομίας διεισδύουν στον άνθρωπο, εισβάλλουν από έξω προς τα μέσα, αναταράσσοντας τις χιλιόχρονες εσωτερικές του ισορροπίες και το νευρικό του σύστημα που χρειάστηκε μεν μακρότατο διάστημα για να πλαστεί, αλλά που ουσιαστικά παραμένει ίδιο με εκείνο του νεολιθικού ανθρώπου. […]

… δυστυχώς, η πλειοψηφία των καινοτομιών της τεχνολογίας συμβάλλει στην αίσθηση της αλλοτρίωσης και στην αίσθηση του ξερού εργαλείου, που πληρώνονται με μια απώλεια αισθημάτων. Ενώ οι καινοτομίες της οικονομίας τείνουν προς μία περαιτέρω απομάκρυνση από την αλληλεγγύη. […]

Πολλές μελέτες υποστηρίζουν σήμερα ότι μπορούν να μετρήσουν αυτή την ψυχρότητα στις αντιδράσεις του νευρικού μας συστήματος. Κυκλικά, απέξω, αυτή είναι η συνέπεια μη κοινωνικών συμπεριφορών τις οποίες, όμως, με τη σειρά της τις επιφέρει΄ ενώ μέσα από την προσωπικότητα, συνδέεται με αγχώδεις καταστάσεις, ψυχοσωματικές διαταραχές, διάσχιση των ενστίκτων. […]
Τα τελευταία είκοσι έτη, οι πολίτες αυτής της χώρας είναι μάρτυρες μιας αλλαγής των ανθρώπινων σχέσεων πολύ πιο ουσιαστικής από ό,τι σ’ όλη την ιστορία της.
Σήμερα, περνούν πολύ περισσότερο χρόνο σε μια σχέση με τις οθόνες παρά με άλλα ανθρώπινα όντα: τα παιδιά, από 5 έως 10 φορές περισσότερες ώρες με αυτές παρά με τους γονείς τους. […]
Μετά το θάνατο του Θεού, ο θάνατος του πλησίον είναι η εξαφάνιση της δεύτερης θεμελιώδους σχέσεως του ανθρώπου.
Ο άνθρωπος πέφτει σε μια θεμελιώδη μοναξιά. Είναι ορφανός, δίχως αντίστοιχο προηγούμενο στην ιστορία. Είτε υπό την κατακόρυφη οπτική, -πέθανε ο Ουράνιος Πατήρ του-, είτε από την οριζόντια –πέθανε εκείνος που στεκόταν στο πλάι του.
Συνεπώς, όπου και να ρίξει το βλέμμα, νιώθει ορφανός. Κυκλικά, αυτή είναι η αναγκαστική συνακολουθία, αλλά και η αιτία της άρνησης αποδοχής του βλέμματος των άλλων. Άλλωστε, σε κάθε κοινωνία, η θέαση των νεκρών προκαλεί ταραχή. […]
Οι άνθρωποι πάντοτε, σε οποιαδήποτε περίπτωση, ήταν αναγκαίοι στον ένα. Σήμερα η λειτουργία τους μπορεί κατά μεγάλο μέρος να αντικατασταθεί από μηχανές (για παράδειγμα τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές). Αλλά εκείνο το οποίο δεν μπορεί να αντικαθίσταται είναι η ανθρώπινη παρουσία: Η απομάκρυνση από τους άλλους επιφέρει μια έλλειψη που είναι αληθινή ψυχική καταστροφή.
Ο άνθρωπος –που τώρα πια είναι μόνος- συναντά τη θλίψη και συνακόλουθα, σαν σε φαύλο κύκλο, ο καταθλιπτικός άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος στον οποίον λείπουν η δύναμη και η ώθηση για να προστρέξει τον πλησίον. […]    

«Η εγγύτητα και η καλοσύνη είναι γενεσιουργοί αιτίες της αγάπης» Δάντης Αλιγκιέρι, Convivio, I, XII

Η εγγύτητα ήταν πάντοτε θεμελιώδης. Γι’ αυτό, το πλησίασμα προστατευόταν από σχεδόν ιερά τελετουργικά: το πέρασμα από το «εμείς» στο «εσύ», εκείνο από τη χειραψία στο αγκάλιασμα.
Συχνά, οι μετανάστες μας προκαλούν φόβο, διότι μιλώντας άσχημα τη γλώσσα μας, μας απευθύνονται αμέσως με το εσύ: Μοιάζουν επιθετικοί, έρχονται υπερβολικά κοντά μας.
Με τον 20^ο αιώνα, επικρατούν η απομάκρυνση και οι έμμεσες πλέον σχέσεις, διαμέσου της τεχνολογίας: Έτσι, η αναζήτηση στενών σχέσεων επανεμφανίζεται υπό διαστρεβλωμένες μορφές. Η ανάγκη εγγύτητος, καταπιεσμένη, μεταμφιέζεται σε ερωτικότητα, ή σε άλλες, επιτρεπτές κοινωνικά παρορμήσεις.

Οι άλλοι, για εμάς, άλλο δεν είναι παρά ένα θέαμα» Φερνάντο Πεσόα, Το βιβλίο των ανησυχιών, 30

[…] Η οθόνη είχε γεννηθεί για να πλησιάσουν τα άτομα. Αλλά στα συνέδρια, όπου ο ομιλητής και το κοινό θα μπορούσαν ακόμη να είναι κοντά, προσέλαβε μια αντίθετη λειτουργία. Η μετατροπή των πολιτιστικών γεγονότων σε θέαμα απαιτεί τα φώτα να ρίχνονται στην έδρα, όπου ο ομιλητής περιβάλλεται από οθόνες που προβάλλουν τη δική του εικόνα.
Δεν πρέπει να αναρωτιέται: Έχω επαφή με όποιον με ακούει; Πρέπει να πει: Μου αρέσω έτσι; Από τη στιγμή που ανήλθε στο βήμα, μεταμορφώθηκε σε ένα πρότυπο. Και ένα πρότυπο πρέπει να θαυμάζεται, όχι να αναπτύσσει μια σχέση. Είναι ένας απαιτητικός εραστής: Περιμένουμε να αγαπά τον εαυτό του, αλλά κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνον που περιέγραφε η εντολή. Η ντροπή του ναρκισσισμού –που ήταν κοινή σε μεγάλο μέρος των παραδοσιακών πολιτισμών- θρυμματίστηκε κάτω από την πίεση της αγοράς, που πουλά ό,τι είναι αχρείαστο, προτρέποντας στην αυταρέσκεια.
Έτσι, σε μεγάλο μέρος της Δύσεως, η αντωνυμία «εγώ», (στα αγγλικά: Ι) μετασχηματίστηκε σε πρόθεμα προϊόντων επιτυχίας: iPad, ibook. Η λέξη «εγωιστής», που αποτελούσε προσβολή, έγινε ένα γνωστό άρωμα (Egoiste), ενώ ένα άλλο ονομάζεται Envy me (Φθόνησέ με), διότι ο φθόνος έγινε αρετή. […]

Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο θάνατος του πλησίον », του Luigi Zoja, Εκδόσεις Ίταμος.

---

Ο Luigi Zoja (Λουίτζι Ζόγια), ψυχαναλυτής παγκόσμιας φήμης, με οικονομικές-πολιτικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου και ψυχολογίας στη Ζυρίχη, υπήρξε πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Αναλυτικής Ψυχολογίας και τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Gradiva. Έχει δημοσιεύσει πολλά έργα. Στα ελληνικά έχει εκδοθεί το έργο του "Ύβρις και Νέμεσις", "Ψυχολογία και Όρια της Ανάπτυξης και του Εκσυγχρονισμού", University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2002. Επίσης έχουν δημοσιευτεί πολυάριθμα άρθρα του στο περιοδικό "Η συνάντηση", που εκδίδει ο ίδιος εκδοτικός οίκος.

Σχετικά Άρθρα:

H τέχνη του να γίνουμε ο εαυτός μας. Aldo Carotenuto

Η σημασία της λέξης «σχέση». Άλντο Καροτενούτο

Ποια θα ‘ναι αλήθεια η ετυμηγορία της ιστορίας... Αλέξης Πάρνης

Η ιστορία του ξένου κεφαλαίου. Toυ Νίκου Μπελογιάννη

Η τύχη των λαών είναι σε χέρια επικίνδυνων. Του Γιάννη Γρηγοράκη

Kαλύτερα να πέθαινες. Του Αντώνη Σουρούνη

07:06, 27 Ιουν 2012 | Κρυσταλία Πατούλη tvxs.gr/node/98737

 

Ήταν πριν πολλά χρόνια, τότε που οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμα χωριστεί σε πλούσιους και φτωχούς κι όλα πάνω στη γη ήταν μικρά, στενά και λίγα.

Τα σπίτια μας ήταν μικρά, τα μαγαζιά ήταν μικρά, η οδός Μουσών ήταν στενή, το κρεβάτι μου ήταν στενό, οι εκκλησίες ήταν μικρές, οι φίλοι μου ήταν μικροί. Και τα ρούχα μας ήταν στενά και λίγα, αφού ο παπα-Γιώργης που μας τα ‘δινε δε μας μετρούσε με τη μεζούρα.
Ο κόσμος ήταν κι αυτός μικρός κι έπιανε από το δάσος του Σέιχ Σου μέχρι τη θάλασσα του Λευκού Πύργου. Η ίδια η γη ήταν τόσο μικρή, που όταν πήγα σχολείο την είδα πάνω στο τραπέζι του δάσκαλου και μπόρεσα να την αγκαλιάσω.
Τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα ήταν τόσο λίγα, που όταν έβλεπες ένα χειροκροτούσες και το κοίταζες ώσπου να χαθεί, γιατί θ’ αργούσες πολύ να ξαναδείς άλλο.
Τηλέφωνο ούτε ακούγαμε ούτε βλέπαμε.
Για να το δει κανείς έπρεπε να φάει ξύλο. Αν ήταν μικρός, στο γραφείο του διευθυντή του σχολείου΄ αν ήταν μεγάλος, στο γραφείο του διευθυντή της αστυνομίας.
Το φαϊ ήταν τόσο λίγο, που όταν το είχαν οι άνθρωποι μπροστά τους κάνανε το σταυρό τους σαν μπροστά σε εικόνισμα.
Κλέφτες δεν υπήρχαν, γιατί οι άνθρωποι δεν είχαν τίποτα να τους κλέψεις.
Το μόνο που έκλεβαν κάθε τόσο τα παλικάρια ήταν καμιά όμορφη κοπέλα, κι αυτό γιατί ο μπαμπάς της τσιγγουνευόταν να τους τη δώσει κι αφού εκείνη προηγουμένους τους είχε κλέψει την καρδιά.
Τα σπίτια δεν είχαν κλειδιαριές, αλλά κανείς δεν έμπαινε από μόνος του, έπρεπε να πας εσύ να ανοίξεις την πόρτα, για να καλωσορίσεις το μουσαφίρη.
Οι άνθρωποι ήταν κι αυτοί λίγοι κι αυτά που θέλανε ήταν τόσο μικρά, που στέλναν εμένα να τους τα φέρω.
Τα μυαλά τους ήταν και μικρά και στενά και λίγα. Το άκουγα που το λέγανε συνέχεια ο ένας στον άλλο, «στενόμυαλος είσαι», «μικρό μυαλό έχεις», «τα μυαλά σου είναι λίγα». Μου το λέγανε κι εμένα που ήμουν και μικρός και λίγος, πως το κεφάλι μου είναι άδειο και δεν έχει κουκούτσι μυαλό μέσα.
Όμως οι πιο πολλοί ήταν πρώτοι σε κάτι. Στο σπίτι μας όλοι ήταν πρώτοι σε κάτι. Ο μπαμπάς μου στο τάβλι, η μάνα μου στο ράψιμο και στην καλοσύνη, η θεία μου, η αδερφή της, στην καπατσοσύνη, ο θείος μου στις μπουνιές, ο νονός μου στην ομορφιά, η νονά μου στην τσαχπινιά, η καημένη η Κίτσα στην ασχήμια και στην κουτσαμάρα, ο αδερφός της ο Κολώνας στο κρασί και στη μουντζούρα, ο παππούς μου στη σειρά για να πεθάνει και η γιαγιά μου πρώτη σε όλα.
Στα γράμματα ήταν τελευταία, ούτ’ ένα δεν ήξερε, όμως δεν την ένοιαζε, επειδή αυτή, έλεγε, διαβάζει τα μάτια και τις ψυχές, ενώ με τα γράμματα διαβάζεις μόνο τις παλιοπατσαβούρες.
Και οι φίλοι μου ήταν όλοι πρώτοι σε κάτι.
Άλλος στη μπάλα, άλλος στην εξυπνάδα, άλλος στις μπίλιες, άλλος στο πάλεμα, άλλος στο μάλωμα, άλλος στη δύναμη, άλλος στο τρέξιμο, άλλος στο πήδημα από ψηλά, άλλος στο πήδημα από χαμηλά, άλλος στις βρισιές, άλλος στις κλεψιές, άλλος στο σπάσιμο παραθύρων, άλλος στο παίδεμα σκυλιών, άλλος γατών κι άλλος στο παίδεμα των άλλων.
Ακόμα και πρώτο στην κουταμάρα είχαμε. Μερικοί ήταν πρώτοι σε δύο, σε τρία και παραπάνω πράματα, όπως ο Σερπετός, που ήταν πρώτος στα ψέματα, στην πάρλα και στην πονηράδα. Γι’ αυτό εξάλλου τον λέγαμε κι έτσι, επειδή ήταν ύπουλος και πονηρός σαν φίδι. Στο σχολείο ήταν τελευταίος, αλλά στο δρόμο κι αυτό για πρωτιά πιανόταν.
Προτού έρθει ο Αλιάμπρας στο μαχαλά μας ήταν και πρώτος στην εξυπνάδα, αλλά ήρθε εκείνος και του έφαγε τη θέση. Το Χέλι ήταν πρώτος όπου ήθελε, κι αυτό όχι μόνο γιατί ήταν ο πιο δυνατός, όχι μόνο γιατί είχε παρατήσει το σχολειό και δούλευε, όχι μόνο γιατί είχε γεννηθεί πρώτος απ’ όλους, αλλά και γιατί ήταν ο μόνος που είχε φιλήσει κορίτσι.
Όσοι δεν ήταν πρώτοι κάπου, ήταν πρώτοι φίλοι κάποιου πρώτου.
Όλοι εκτός από μένα. Εγώ δεν ήμουν πρώτος πουθενά και σε τίποτα. Θα μπορούσα να γίνω ο πρώτος μαθητής στη γειτονιά, αυτό το πόστο ήταν άδειο, όμως θα έπρεπε να ξεπατωθώ στο διάβασμα, άσε που θα γινόμουν και πρώτος στην ξεφτίλα.
Θα μπορούσα ακόμα να γίνω ο πρώτος στην πάστρα, μου άρεζε να πλένομαι και να φοράω καθαρά ρούχα, όμως ούτε αυτό γινόταν.
Όποιος τριγύριζε έτσι, ήταν σα να παρακαλούσε και να φώναζε, «Εδώ είμαι, λερώστε με, σας παρακαλώ, κυλήστε με στις λάσπες, χώστε με στα σκατά, να γίνω σαν κι εσάς».
Ένα πράμα υπήρχε χειρότερο από το να είσαι καθαρός, το να είσαι καθαρός και καλός μαθητής μαζί.
Καλύτερα να πέθαινες. Δε σε άφηναν σε ησυχία, σε ψάχναν όλη μέρα για να σε βρουν και να σε βρίσουν, να σε βρομίσουν, να σε πετάξουν στα βρομόνερα και στο τέλος να σε πλακώσουν στο ξύλο.
Aπόσπασμα από το βιβλίο του Αντώνη Σουρούνη, Το μονοπάτι στη θάλασσα, Εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 17-19.

---
Ο Αντώνης Σουρούνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1942. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, έφυγε για τη Γερμανία, όπου είχαν ήδη μεταναστεύσει όλοι του οι συγγενείς. Μετά από μερικά εξάμηνα σε γερμανικά και αυστριακά πανεπιστήμια, ο συγγραφέας διακόπτει τη φοίτηση και ταξιδεύει δουλεύοντας. Εργάστηκε από τραπεζικός υπάλληλος μέχρι ναυτικός και από hotel boy μέχρι επαγγελματίας παίκτης ρουλέτας. Έχουν εκδοθεί τα βιβλία του:
(2012) Πάσχα στο χωριό, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2011) Μερόνυχτα Φραγκφούρτης, Έθνος
(2011) Μισόν αιώνα άνθρωπος, Έθνος
(2010) Νύχτες με ουρά, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008) Μερόνυχτα Φραγκφούρτης, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008) Οι συμπαίχτες, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Μισόν αιώνα άνθρωπος, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Πάσχα στο χωριό, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Το μπαστούνι, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Υπ' όψιν της Λίτσας, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Το μονοπάτι στη θάλασσα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2003) 2004 Το ημερολόγιο της τύχης, Νάρκισσος
(2002) Κυριακάτικες ιστορίες, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2000) Γκας ο γκάνγκστερ, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1998) Οι πρώτοι πεθαίνουν τελευταίοι, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1996) Μισόν αιώνα άνθρωπος, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1996) Το μπαστούνι, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1994) Les premieres meurent toujours les dernieres, Kauffmann
(1994) Ο χορός των ρόδων, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1992) Υπ' όψιν της Λίτσας, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1989) Τα τύμπανα της κοιλιάς και του πολέμου, Εκδόσεις Καστανιώτη

Σχετικά Άρθρα: 

Το μόνο που μας σώζει είναι η φιλία. Του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Η υψηλή τέχνη της αποτυχίας, του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Η ζωή δεν είναι έν' αστείο. Ναζίμ Χικμέτ

Τότε, ξεκίνησα να μαθαίνω την Ελληνική Ιστορία... Της Σόφκα Ζινοβιέφ

Επικαιρότης ώρα μηδέν. Του Παναγιώτη Αρβανίτη

Δημήτρης Αποστολάκης: Πρέπει να κάμομε μια παληκαριά ενηλικίωσης

11:06, 16 Ιουν 2012 | Κρυσταλία Πατούλη tvxs.gr/node/97393

Πρέπει να κάμομε μια παληκαριά ενηλικίωσης. Απ΄αυτήν θα προκύψει ένα καινούργιο Αφήγημα. Το ρίσκο πρέπει να ναι σοκαριστικό, πρωτότυπο, καθοριστικό, παράτολμο, να εξάπτει την περιέργεια  και να γοητεύει ακόμα και τους πιο δύσπιστους" ο Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης, ένας από τους πιο αυθεντικούς και σημαντικούς Έλληνες καλλιτέχνες - δημιουργούς, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη με αφορμή τις κρίσιμες επερχόμενες εθνικές εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012, θέτοντας απλά και ίσως αστεία ερωτήματα για την σημερινή κατάσταση της Ελλάδας, αλλά και προτείνοντας λύσεις, συμμετέχοντας στον δημόσιο διάλογο του tvxs.

"Πολλά πράγματα σε αυτόν τον κόσμο διευθετήθηκαν, όταν αναρωτηθήκαμε για το προφανές. Πολλά προβλήματα λύθηκαν, όταν τέθηκαν τα ερωτήματα, απλά και αστεία ή πολλές φορές και ονειρικά…
Για παράδειγμα:

• Οι νόμοι της παγκόσμιας Μηχανικής και της κίνησης των ουρανίων σωμάτων, αποκαλύφθηκαν από την αστεία ερώτηση του Ισαάκ Νιούτον (Νεύτωνα στα ελληνικά), γιατί το μήλο, έπεσε στο κεφάλι του…
• Η αρχή της αμοιβαιότητας, αποκαλύφθηκε στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, όταν διερωτήθηκε πολύ απλά, γιατί όταν βρίσκομαι σε ένα τραίνο και ξεκινάει το διπλανό, νομίζω ότι κινούμαι εγώ...
• Ή ακόμη και σε κατάσταση ονειρική, όταν ο Κεκουλέ, βρήκε την απάντηση για την εξαγωνική δομή του βενζολίου, όταν είδε στο όνειρό του ένα φίδι να δαγκώνει την ουρά του!

Γι αυτό, λοιπόν, φλερτάρει κάποιος καλλιτέχνης ή επιστήμονας με την τραγικότητα και την γελοιοποίηση, θέτοντας απλά και αστεία ερωτήματα, εκκινώντας από μια παιγνιδιάρικη διάθεση, από τη δίψα της έρευνας ή από περιέργεια, απλά και μόνο.

Ερώτηση 1η (από τον Σοπενάουερ) : Πόσοι τρόποι υπάρχουν για να πεθάνεις;

Δύο και μόνο: Ή από βάσανα ή από πλήξη.
Υπάρχει, λέει, μία μόνη διέξοδος από αυτό το πεπρωμένο, κι αυτή είναι ο τρόπος του ηρωισμού μέσα από την τέχνη.
Κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει τέχνη τη ζωή του, αρκεί η κοινότητα των ανθρώπων, να τον βοηθήσει να βρει την ιδιαίτερη - μοναδική κλίση του.
Εδώ, υπεισέρχεται το θέμα της Παιδείας.

Ερώτηση 2η : Ποιο είναι το καλό σχολείο; Το κρατικό της Αριστεράς, ή το επιχειρηματικό της Δεξιάς;

Η ερώτηση είναι άστοχη, αφού βραχυκυκλώνεται στα επίθετα (κρατικός, επιχειρηματικός) και δεν επικεντρώνεται στο ουσιαστικό (σχολείο).
Σύμφωνα με τους πιο φωτισμένους σύγχρονους εκπαιδευτικούς το σχολείο προσφέρει τα ελάχιστα, σχεδόν τίποτα, παρά μόνο, καταπολέμηση της φαντασίας, καλλιέργεια της στείρας αποστήθισης και κατασκευή υπάκουων ομοιόμορφων κοινωνικών πλίνθων(τούβλων, δηλαδή, που λέει ο λαός).
Ενώ, τουναντίον, λένε οι ίδιοι εκπαιδευτικοί, μια κοινωνική εργασία, μια προσωπική έρευνα, μια διεκπεραίωση μιας κοινωνικής αποστολής, μπορεί να διδάξει σε πολύ πιο σύντομο χρόνο, ότι δεν είχαν φανταστεί οι θιασώτες της ιδρυματοποιημένης εκπαίδευσης.
Ούτως ή άλλως, δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ στή φύση, θηλαστικά, να παραμένουν ακινητοποιημένα  τα χρόνια ενηλικίωσης τους(τουναντίον είναι αεικίνητα) και αποξενωμένα από όλες τις δραστηριότητες της αγέλης, της φυλής, της  κοινότητας.
Συνεπώς η αποκλειστικά έγκλειστη εκπαίδευση είναι εξ΄ορισμού παρα φύσιν. Το σχολείο προπαρασκευάζει πειθήνιες καταναλωτικές μονάδες.Ο οποιοσδήποτε δύσπιστος, ας αναλογιστεί πόσο μοιάζουν τα ωράρια του σχολείου, του στρατού, της φυλακής και της μισθωτής εργασίας. Ας βρει,κι ο πιο καχύποπτος,κάποιο άλλο παράδειγμα στη φύση, γεγονότος με τόσο ακραίο χωρικό και χρονικό ντετερμινισμό.
Ο πολίτης (σε αντιδιαστολή με τον καταναλωτή) έχει εποπτική εικόνα και άμεση συμμετοχή σ΄όλες τις κοινωνικές διεργασίες (πολιτικές, οικονομικές, πολιτισμικές κ.α.). Κι αυτό το μαθαίνει εξαιρετικά δύσκολα  ο ενήλικος.
Διερωτώμαι πολλές φορές, μήπως ολαυτά είναι ουτοπίες;
Ανατρέχω στον εαυτό μου:

• Τον τρόπο να μαζεύω τις ελιές, τον έμαθα από τον πατέρα μου. Μου τον ενέπνευσε, γιατί τραγουδούσε στο χωράφι. Πρακτικά, αυτό έγινε, όταν πήραμε το ρίσκο από κοινού, να συνθέσουμε δύο αντιθέσεις: του νέου και του παλιού, αναλαμβάνοντας μαζί την ευθύνη της συλλογής του ελαιοκάρπου.
• Το πολύπλοκο μαθηματικό μοντέλο Standard Model, που εξηγεί τα φαινόμενα του μικρόκοσμου και του μεγάκοσμου, δεν μου το ‘μαθε κανένα σχολείο και καμιά ιδρυματοποιημένη εκπαίδευση, αλλά, η προσωπική μου σχέση κι η καθημερινή μου επαφή με τον καθηγητή Πέτρο Δίτσα, και ο τρόπος ήταν η κοινή εργασία, το κοινό τόλμημα, δηλαδή, η δημοσίευση, στο Διεθνή επιστημονικό Τύπο, πρωτότυπης εργασίας για το σωματίδιο Higgs.
• Στην κρητική μουσική, μυήθηκα από τον δάσκαλο Ψαρογιάννη Ξυλούρη, που πήραμε μαζί το ρίσκο να παίξουμε στα πανηγύρια και να συμπράξομε σ΄ στο  δίσκο του «Ερωτόκριτος».
• Στην Βυζαντινή μουσική από τον πρωτοψάλτη Γιάννη Δαμαλάκη, συμμετέχοντας στο δίσκο «Της θάλασσας τα κύμματα».
• Στ’ αραβοπέρσικα μακάμια, (αρχικά) από τον τούρκο βιρτουόζο Σενίχ Ουντεγέρ, μεταφράζοντας το θεωρητικό του Καραντενίζ και συμμετέχοντας στο δίσκο «Του Λιβικού το πέλαγος».
• Στην αντίστιξη με τον Θοδωρή Ρέλλο, συνεργαζόμενοι σε παραστάσεις και συμμετέχοντας στον δίσκο «Μητροπολιτικά», κλπ.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τις αυτο-οργανωμένης μαθητείας, ο δάσκαλος εμπνέει τον μαθητή και εμπνέεται από τον μαθητή.
Ο διαχωρισμός αρχίζει να αμβλύνεται με την παρουσίαση κοινού έργου, ενός τολμήματος με πραγματικά πυρά που επισφραγίζει τη διάχυση της γνώσης, τη συμπόρευση και τη συμμαθητεία των μερών.
Είμαι σίγουρος ότι αν σκαλίσετε με ειλικρίνεια τη μνήμη σας, θα δείτε πως ότι μάθατε το οφείλετε στην προσωπική γοητεία ενός δασκάλου, που η ύπαρξη του,πάντα είναι εξαίρεση και όχι ο κανόνας.
Όμως μη νομίσετε ότι το σύστημα της παιδείας σκλαβώνει μόνο τα παιδιά. Σκλαβώνει διπλά τους γονείς. Μη νομίσετε ότι η «αγία» σας οικογένεια είναι η κολυμβήθρα του Σιλωάμ  για τα μέλη της.
Αλλά ας δουμε την ιδιότυπη σκλαβιά των ενηλίκων μελών, που συνθλίβονται στο μαγκανοπήγαδο του ‘ιερού’ θεσμού της οικογένειας και των εκπαιδευτικών επιλογών της.
Στις σημερινές κοινότητες των ανθρώπων (του δυτικού κόσμου κυρίως), έχουμε να κάνουμε με Πυρηνικές και όχι με Φυλετικές οικογένειες(που υπάρχουν σε πολλά μέρη του πλανήτη και στην Ελλάδα ως επί το πλείστον μέχρι το ’80). Αν ανατρέχω συχνά σε παλαιότερες κοινωνίες, δεν το κάνω προτείνοντας να τις μιμηθούμε, αλλά να δούμε την άρρητη, συχνά, θέσμισή τους, τη σμιλεμένη από το χρόνο φυσική οικονομία τους κι ίσως πάρουμε στοιχεία, για να οικοδομήσουμε το νέο κόσμο που ονειρευόμαστε.
Στις φυλετικές, λοιπόν, οικογένειες, τα παιδιά είχαν ( τροπον τινά) πολλούς πατεράδες, και πολλές μανάδες. Αυτό σημαίνει, ελεύθερος χρόνος και ελεύθερος χώρος για μικρούς και μεγάλους και πολύ περισσότερες αλληλεπιδράσεις .( Σήμερα δεν υπάρχουν παιδιά, να παίζουν χωρίς επίβλεψη!).
Η χαλαρή αυτή σχέση ήταν πράξη έξοχης φυσικής οικονομίας, ακριβώς όπως κάνει η φύση για να δημιουργήσει οργανική ύλη (δηλαδή ζωή): Φτιάχνει ανθρακικές αλυσίδες που τα ηλεκτρόνια είναι απεντοπισμένα  σ΄ όλο το μήκος των πυρήνων.
Στις σύγχρονες πυρηνικές οικογένειες, οι γονείς, εκτός από σκλάβοι των αφεντικών και του μικροαστικού εορτολόγιου, γίνονται σκλάβοι των ίδιων των παιδιών τους. Δηλαδή, η μητέρα κι ο πατέρας δαπανούν όλο το χρόνο τους σε γραφειοκρατικές πράξεις, σε μπέιμπι σίτινγκ, γίνονται ταξιτζήδες φροντιστηρίων, με αποτέλεσμα να χάνουν πολύ γρήγορα, όχι μόνο το δημιουργικό εαυτό τους αλλά και την ταυτότητά τους ως αναπαραστάσεις φύλων.
Παύουν, δηλαδή, να είναι μάχιμα θηλυκά και αρσενικά. Ευνουχίζονται. Το φαινόμενο της παιδεραστίας που γιγαντώνεται στις δυτικές χώρες, είναι η αρρωστημένη αντίδραση  σ΄αυτόν τον ευνουχισμό κι η αναζήτηση λύσης μέσα στο κλειστοφοβικό περιβάλλον των οικογενειακών εστιών και των σχολικών κτηρίων(αυτοαναφορά).
Το σχολικό κτήριο (αν είναι καλόγουστο), μπορεί να υπάρξει σε μια μελλοντική κοινωνία μόνο σαν συμπλήρωμα της προσωπικής(άμεση σχέση δασκάλου-μαθητή) και της περιρρέουσας (δημόσιοι χώροι) παιδείας.
Πιο παράλογη από τη σημασία της ιδιοκτησίας των αγαθών, είναι η σημασία της ιδιοκτησίας των παιδιών.

Ερώτηση 3η (Για φυσικούς και όχι μόνο) : Τι σχέση έχει ο Αϊνστάιν με την εγκληματικότητα;

Η μεγάλη συνεισφορά του Αϊνστάιν δεν είναι αυτά που λένε τα εκλαϊκευμένα άρθρα των εφημερίδων.
Μια από τις δύο πιο ανατρεπτικές προτάσεις του 20ού αιώνα, που καθόρισαν τη ζωή μας, ήταν η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, του κυρίου Άλμπερτ…
Το συμπέρασμα αυτής της καταπληκτικής θεωρίας  (1917) του Αλβέρτου Αϊνστάιν, συνεπικουρούμενου από τις μελέτες του μαθηματικού Μπέρναρντ Ρίμαν, στις μη Ευκλείδειες Γεωμετρίες, αποτυπώνεται στο εξης αφάνταστο, έξοχο και ανατρεπτικό λήμμα :
Η Γεωμετρία του χωρόχρονου, και τα Φυσικά Χαρακτηριστικά της ύλης, σχετίζονται! Σχετίζονται! Σχετίζονται! Σχετίζονται!
Αυτό τι σημαίνει; Ότι, δηλαδή, η καμπύλωση του χωρόχρονου (η καμπυλότητα είναι γεωμετρικό χαρακτηριστικό), γεννά τη μάζα που είναι ένα φυσικό μετρήσιμο. Συμβαίνει και το ακριβώς αντίστροφο: Η μάζα προκαλεί καμπύλωση του χωροχρόνου.
Με μια αναγωγή στο κοινωνικό γίγνεσθαι, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι, η γεωμετρία του χώρου και του χρόνου μας, γεννά τα κοινωνικά φαινόμενα και το αντίστροφο. Παρατηρείστε ότι τα φαινόμενα  της βίας και της εγκληματικότητας  έχουν εστιακούς πυρήνες όπου υπάρχει αφύσικη, άσχημη δόμηση, παραγκουπόλεις ή πυκνοκατοικημένες περιοχές κι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης. (Το ίδιο ισχύει για τον χρόνο που τον καταλαβαίνομε μόνο από τις αλλαγές του χώρου).
Η άσχημη αυτή γεωμετρία δημιουργήθηκε (κατ΄αντιστροφή) από τα  κοινωνικά φαινόμενα της βίας παλιότερων γενεών. Η οπτική αναπαράσταση του κόσμου γύρω μας είναι η αμεσότερη στις αισθησεις κι η γεωμετρία της, αντανακλά την κληρονομιά της βίας πολλών γενεών, ενώ είναι γεννήτορας ή εν δυνάμει γεννήτορας καινούργιας βίας.
Ε, λοιπόν θέλω να βγω απ΄αυτόν το φαύλο κύκλο.Η επανάληψη είναι η κόλαση μας. Δεν αποδέχομαι την κληρονομιά αυτή.
Η δόμηση του χώρου μας είναι η πολιτισμική μας ταυτότητα και ο καθρέφτης της ηθικής μας.
Εδώ, θα προτείνω, ότι, μια λύση (και μάλιστα θεαματική), θα ήταν, η σωστή-επιτέλους- χρήση της πολεμικής μας αεροπορίας για ειρηνικούς σκοπούς.

Ερώτηση 4η (για μαθηματικούς και όχι μόνο): Ποία η πιθανότητα εμφάνισης ενός διαρρήκτη.

Στις σύγχρονες κοινωνίες η πιθανότητα εμφάνισης ενός διαρρήκτη, είναι ίση ακριβώς, με την πιθανότητα εμφάνισης ενός τραπεζίτη.
Όταν υπάρχει αφύσικη συσσώρευση αγαθών, νομοτελειακά, κάποιος τα διαχειρίζεται, κάποιος τα φυλάει και κάποιος άλλος τα επιβουλεύεται.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ο διαρρήκτης, ή ο αστυνομικός ή ο τραπεζίτης, ή ο… φρονιμίτης. Το πρόβλημα έγκειται στη σχέση τους, δηλαδή στην ιδιοκτησία (= πρωτογενή κλοπή εις βάρος της κοινότητας). Κατάργηση της ιδιοκτησίας σημαίνει αυτόματα κατάργηση της βίας και της καταστολής της.
Σκεπτικιστή αναγνώστη κάνε την εξης απλή παρατήρηση: Ο τραπεζίτης, ο αστυνομικός και ο διαρήκτης έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Κι οι τρεις δεν παράγουν και δε δημιουργούν απολύτως τίποτα!(δεν παραβλέπω την ...τεράστια οργανωτική τους συνεισφορά). Σαν κοινότητα όμως ,θα χρειαζόμασταν το παιδιάστικο και δημιουργικό κομμάτι των ανθρώπων που κατέληξαν στα πραναφερθέντα επαγγέλματα.
Οι άνθρωποι, θα ‘πρεπε, να ενδιαφέρονται για τη χρήση και όχι την ιδιοκτησία των αγαθών. Για παράδειγμα, το καλό βιβλίο είναι θέμα περιρρέουσας παιδείας, διάχυσης πολιτισμικού κεφαλαίου και ύπαρξης βιβλιοθηκών σε κάθε πόλη ή χωριό, και όχι η αντιμετώπιση του σαν ένα ακόμη εμπορικό προ’ι’όν που θα κοσμίσει τη σαλοτραπεζαρία μας ή θα γίνει επικίνδυνο βλήμα κατά τη διάρκεια συζυγικών καβγάδων.
Συμπερασματικά οι αστικές δημοκρατίες (με το δίπολο ιδιοκτησία-εγκληματικότητα) έχουν σχέση με τον ορθό λόγο(αληθείς μαθηματικές προτάσεις), όση σχέση έχουν οι Βεδου’ί’νοι με το αλπικό σκι.

Ερώτηση 5η (για χριστιανούς και όχι μόνο): Πως εξηγείται λογικά, ο Ιησούς που είχε ένα και μόνο χιτώνα κι επιτέθηκε σφόδρα στην ιδιοκτησία και τον πλούτο, να λατρεύεται σα Θεός από τους χριστιανούς, που υπερασπίζονται με λύσσα την περιουσία τους και με ακόμη μεγαλύτερη λύσσα την αύξηση της;

Το εγχείρημα απάντησης σ΄αυτό το ερώτημα έχει τον ίδιο βαθμό δυσκολίας μ΄αυτό της επίλυσης του προβλήματος του τετραγωνισμού τιυ κύκλου. Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά.

Ερώτηση 6η : Ένα εργοστάσιο ανήκει σε έναν καπιταλιστή ιδιοκτήτη. Αν η ιδιοκτησία περάσει εξ’ ολοκλήρου στους εργαζόμενους, γίνεται αυτομάτως κομμουνιστικό; (Δηλαδή, ελληνιστί, κοινοτικό);

Η απάντηση είναι «όχι».
Ο εργαζόμενος πάλι θα είναι αποξενωμένος από το προϊόν και τη διαδικασία παραγωγής του. Ο εργαζόμενος θα σιχαίνεται αυτό που κάνει, γιατί δεν θα είναι παρά ένας μηχανιστικός κρίκος της αλυσίδας παραγωγής.
Καμιά αλλαγή δεν γίνεται, αν ο πολίτης εργαζόμενος, δεν έχει σαφή και εποπτική άποψη για το τι θέλει να παράξει και με ποιον τρόπο να το παράξει (παρακαλώ, να μην ταυτίσει κανείς την εξειδίκευση με τη μονομέρεια).

Ερώτηση 7η : Ποιά είναι η διαφορά, μεταξύ παραγωγής και δημιουργίας;

Τα παραγόμενα είναι αντίτυπα, ενώ τα δημιουργήματα μοναδικότητες.

Ερώτηση 8η : Ποιος είναι ο πιο καταπιεσμένος σ’ αυτόν τον κόσμο;

Η ερώτηση έχει λάθος στο γένος.
Το πιο καταπιεσμένο πλάσμα δεν είναι ο μαύρος αλλά η μαύρη.
Η πιο καταπιεσμένη, διαχρονικά και παγκοσμίως, ονομάζεται γυναίκα.
Και η πιο καταπιεσμένη γυναίκα, η πόρνη.
Και η πιο καταπιεσμένη πόρνη, η τοξικομανής.
Η πιο καταπιεσμένη πόρνη – τοξιμανής; Η οροθετική.
Συνεπώς, το να διαπομπεύεις τον τελευταίο τροχό της αμάξης, τον πιο αδύνατο, χωρίς να γίνεται κοινωνική επανάσταση, είναι σημάδι κανιβαλικής, ανήθικης και υπανάπτυκτης κοινωνίας.
Ο ρατσισμός (κοινωνικός,φυλετικός κ.α.) είναι το κτήνος που έχομε μέσα μας. Ο λα’ι’κισμός πολλών δεκαετιών, γαλούχισε φοβικές και άρα επιθετικές(το φοβισμένο ζώο επιτίθεται) συνειδήσεις απέναντι στο διαφορετικό. Μπροστά στο χρόνιο συγκεκαλυμμένο, ύπουλο ρατσισμό κι εθνικισμό των καθωσπρέπει αστικών κομμάτων πολλοί αναρωτιούνται για την είσοδο της ρατσιστικής ακροδεξιάς στη βουλή(τουλάχιστον είναι ειλικρινέστερη των παραπάνω).
Προσωπικά, ανησυχούσα μήπως δεν μπεί στη βουλή, γιατί αυτό που έχει η ελληνική κοινωνία μέσα της, καλό είναι να το βλέπει στον κοινοβουλευτικό καθρέφτη της με τον καθαρότερο δυνατό τρόπο.

Ερώτηση 9η : Ποιό είναι ένα από τα πιο φρικιαστικά γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών στον πλανήτη;

Η δολοφονία 800 χιλιάδων Τούτσι και Χούτου στη Ρουάντα, μέσα σε λίγες μέρες. Αλλά η Ρουάντα δεν έχει πετρέλαια. Δεν υπάρχουν γεγονότα, αλλά μόνο ερμηνείες γεγονότων και σίγουρα τα ΜΜΕ μας  αφηγούνται τις...σημαντικότερες και προβάλλουν την ...ευαισθησία των παγκόσμιων ειρηνευτικών δυνάμεων.

Ερώτηση 10η : Ποιό είναι το πιο επικίνδυνο θηλαστικό για τον άνθρωπο;

Ο Ιπποπόταμος (μετά τον άνθρωπο). 
Και μόνο αν μπει στην περιοχή του. Με ενδιαφέρει όχι μόνο η ανθρωπότητα, αλλά και η φαλαινότητα, η αρκουδότητα, η πευκότητα και η κεδρότητα.

Ερώτηση 11η :Παλιότερα οι άνθρωποι πίστευαν ότι η γη είναι επίπεδη κι ο Θεός κατοικεί στον ουρανό. Υπάρχει σήμερα μια ανάλογη αφελής δοξασία;

Ναι. Πιστεύουν ότι ο εαυτός τους σταματά στην εξωτερική πλευρά του δέρματος τους. Αν υπάρχουν δυο αλήθειες σ΄αυτή τη ζωή, είναι η αδιάσπαστη ενότητα του σύμπαντος και η ακατάπαυστη ροή του.

Ερώτηση 12η : Σε έναν τόπο για πολλά χρόνια υπάρχει ένα γήπεδο και μέσα παίζεται κάποιο άθλημα. Η πληροφορία που έχουμε είναι, ότι

• α) οι θεατές είναι σχεδόν πάντα θεατές-αν και ονειρεύονται να γίνουν παίχτες, φτωχοί, και χτυπιούνται μεταξύ τους.
• β) Οι παίκτες είναι πλούσιοι, προσφέρουν κακό θέαμα και στημένα αποτελέσματα.

Ποιος φταίει;

Αν βάλετε όπου «γήπεδο» τις «ετερόνομες κοινωνίες» (για παράδειγμα στα θεοκρατικά καθεστώτα της Αραβίας ο νόμος έρχεται από τη Σαρία, δηλ. από το Θεό, ενώ στα δυτικά καθεστώτα από τις αγορές), και όπου «άθλημα» το «κυνήγι της εξουσίας», θα βρείτε την απάντηση στην παραπάνω ερώτηση: Φταίει το γήπεδο και το άθλημα.

Ερώτηση 13η : Μπορεί κανείς να πατάξει τη διαφθορά που εμφανίζεται σε όλες τις εξουσίες διαχρονικά και παγκοσμίως;

Όχι. Η διαφθορά είναι η πρώτη θυγατέρα της εξουσίας. Η συσσώρευση, γεννά το φαινόμενο της διαφθοράς, σαν μια πράξη ανακατανομής των συμβόλων εξουσίας ,από τους δεύτερους τη τάξει απέναντι στους πρώτους,  στη φαντασιακή ιεραρχία της εξουσίας.

Ερώτηση 14η : Αν πηγαίνεις πέντε βήματα μπρος και δύο πίσω, σε πόσο χρόνο θα πας από την Αθήνα στην Κόρινθο;

Το ερώτημα είναι χαρακτηριστικό των α-νόητων ερωτημάτων και διλημμάτων της αστικής δημοκρατίας.Η απάντηση, πάντως, σε αυτή την ερώτηση είναι, ότι δε θα φτάσεις ποτέ. Θα σε κρατήσουν στο Δαφνί.

Ερώτηση 15η : Είναι καλοί οι μετανάστες και κακοί οι ντόπιοι; Ή είναι καλοί οι ντόπιοι και κακοί οι μετανάστες;

Παιδαριώδες ερώτημα. Αφού υπάρχουν ντόπιοι που εκμεταλλεύονται ντόπιους, και αφού υπάρχουν μετανάστες που εκμεταλλεύονται μετανάστες.
Άρα, το βασικό δεν είμαστε εμείς. Το βασικό είναι οι σχέσεις μας. Ο άνθρωπος είναι απλά το φαινόμενο. Η ύπαρξη είναι η ουσία. Το κοινωνικό φαντασιακό βρίσκεται πίσω από το πρόβλημα και όχι η δαιμονοποίηση κάθε φορά ενός ανθρώπου ή μιας κοινωνικής ομάδας.

Ερώτηση 16η (για κληρικούς και όχι μόνο): Πως εξηγείται ο Ιησούς να λέει ότι ενώπιον μου δεν υπάρχουν άντρες ή γυναίκες, εθνικοί ή ιουδαίοι και σεις να μιλείτε για ευλογημένα και κατηρραμένα έθνη;

Η απάντηση σ΄αυτό είναι πανομοιότυπη μ΄αυτήν του ερωτήματος υπ΄αριθμόν 5.

Ερώτηση 17η : Ποιά χώρα της Ευρώπης, έχει αιώνες τώρα Οθωμανική διοίκηση;

Η Ελλάδα. Η Οθωμανική διοίκηση στηρίχτηκε στους πυλώνες δύο εννοιών. Θα τις πω στα τούρκικα αλλά θα τις καταλάβουν όλοι οι Έλληνες:
Μπαξίς και Ρουσφέτ.
Οι υπήκοοι της Ελλάδος, είναι κοτζαμπάσηδες, κλέφτες και κατσαπλιάδες από τα ανώτερα μέχρι τα κατώτερα στρώματα (στατιστικά).
Σημείωση:Ο γεωγραφικός χώρος που σήμερα ονομάζεται Ελλάδα, τα τελευταία 1.700 χρόνια ανήκε στις διεφθαρμένες φεουδαρχικές αυτοκρατορίες της Ανατολής κι από το 1828 στις εξ΄ίσου διεφθαρμένες αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες της Δύσης. 

Ερώτηση 18η : Γιατί οι Κρητικοί παίζουνε μπαλωθιές;

Για να ξεσκάσουν από την πίεση που τους ασκούν οι Κρητικές! Η κρητική κοινωνία είναι από τις τελευταίες μητρογραμμικές κοινωνίας της Ευρώπης.
Εννοείται, φυσικά, ότι είμαι υπέρ της διαχείρισης των αγαθών της κοινότητας(από τη μικρότερη μέχρι τη μεγαλύτερη), από τις γυναίκες. Νομίζω ότι λόγω βιολογικής και κοινωνικής διαφοροποίησης, έχουν ευρύτερη και καθολική αντίληψη των πραγμάτων, της ταξινόμησης και κατανομής τους και είναι πιο κοντά στο συναίσθημα και στο ένστικτο. Τα χαρακτηριστικά τους είναι η κατανόηση, η δεκτικότητα και η έντονη διαίσθηση.
Μην τις συγχέει, παρακαλώ, κανείς,  με τις γυναίκες πολιτικούς , που διαμορφώνονται σ’ ένα κλίμα ανταγωνισμού των πατριαρχικών δυτικών κοινωνιών, και ουσιαστικά είναι αντρικά κακέκτυπα.

Ερώτηση 19η : Τελικά, που εδράζεται το πολιτικόν;

Μα φυσικά στο κοινωνικό φαντασιακό. Στην κλασσική αρχαιότητα, τα κοινωνικά προτάγματα ήταν η «τιμή», η «ανδρεία» και το «κάλος».
Σήμερα η κοινωνική μονάδα νοηματοδοτείται από τα προτάγματα της «συσσώρευσης» και της «παραγωγής», με καταστροφικά, όπως βλέπουμε, αποτελέσματα.
Χρειαζόμαστε επειγόντως, ριζική κοινωνική αναπλαισίωση και επανανοηματοδότηση της ατομικής οντότητας με άλλα σύγχρονα προτάγματα, όπως «γοητεία» και «δημιουργία».
Μόνο το γοητευμένο υποκείμενο αλλάζει (γοητεία= γητιά=θεραπεία).
Κι ο καθρέφτης της αλλαγής του υποκειμένου είναι η δημιουργία του.
Και αν η αλλαγή είναι η βάση της ζωής (αεικίνητο σύμπαν) της βιοποικιλότητας και του πολιτισμού, καταλαβαίνουμε το ρόλο της γοητείας, από το ζωϊκό και φυτικό βασίλειο, μέχρι τη διαπίστωση, πως, διαμορφωθήκαμε, αποκλειστικά, από ό,τι και όποιον μας γοήτευσε.
Σήμερα, περιγράφομε τον κόσμο με Καταστάσεις χώρου και χρόνου (x,t). Αν αρχίσομε να τον κατανοούμε και να τον περιγράφομε με Αλλαγές Καταστάσεων (p,E) -φασικός χώρος-, ίσως αποτελέσει Μεταβολή Φάσης της ανθρώπινης ιστορίας και συνειδητότητας.

Ερώτηση 20η : Υπάρχει ελπίδα; Υπάρχει δρόμος;

Δρόμος δεν υπάρχει. Το δρόμο τον ανοίγεις περπατώντας. Ο μεταβιομηχανικός άνθρωπος ψάχνει να βρει το νέο Θεό μέσα του.
Οι παλιοί θεοί και οι παλιοί θεσμοί, έχουν σαπίσει. Είναι αβάσταχτο πια να σέρνει τα κουφάρια τους. Η επανανοηματοδότηση της ζωής είναι η πιο επιτακτική ανάγκη.
Αυτές οι σημασιακές αλλαγές, είναι συχνές στην πορεία της ιστορίας, και παρατηρούνται μετά από λοιμούς, γενικευμένες περιβαλλοντικές καταστροφές, ή ευρείας έκτασης πολέμους. Αυτό θα ‘θελα να ξορκίζαμε.

Καλώ τους ανθρώπους που κατοικούν στην Ελλάδα, να κάνομε από κοινού ένα κοινωνικό-πολιτικό-ηθικό-αισθητικό πείραμα. (Το εν λόγο πείραμα, μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε, βέβαια, διακρατικό, υποκρατικό ή υπερκρατικό σύνολο).

Η Ελλάδα είναι μια πανσπερμία φυλών (όπως τα περισσότερα κράτη),  που όμως, μιλούν -τσάτρα πάτρα- την νεοελληνική, που συγγενεύει με την ελληνιστική και που με τη σειρά της συγγενεύει με την αρχαιοελληνική. Ταυτόχρονα ζούμε στα μέρη στα οποία πριν 2.500 χρόνια ξεπήδησε το σπερματικό φως της Άμεσης Δημοκρατίας από την ανάγκη του ανθρώπου να ορίζει τη μοίρα του.
Οι έλληνες (ή ένα οποιοδήποτε άλλο σύνολο), για να αποκτήσομε τα χαρακτηριστικά του  πραγματικού συνόλου, πρέπει να βρουμε ένα σημαίνον χαρακτηριστικό αυτοαναφοράς και συλλογικής ύπαρξης. Αυτό επιτυγχάνεται  όταν πάρουμε ένα φαινομενικά παράλογο Ρίσκο.

Πρέπει να κάμομε μια παληκαριά ενηλικίωσης. Απ΄αυτήν θα προκύψει ένα καινούργιο Αφήγημα.

Το ρίσκο πρέπει να ναι σοκαριστικό, πρωτότυπο, καθοριστικό, παράτολμο, να εξάπτει την περιέργεια  και να γοητεύει ακόμα και τους πιο δύσπιστους. Να χρειάζεται οργιώδη φαντασία και χαρούμενη, αταλάντευτη αυτοπειθαρχία. Αυτό, δεν μπορεί να είναι μία πράξη αντίδρασης σε κάτι, γιατί μια πράξη αντίδρασης σε κάτι, θα οδηγήσει σε ένα βαλς με αυτό που πολεμάς, με αποτέλεσμα να γίνεις το ίδιο με αυτό (η άλλη όψη του νομίσματος που ετεροκαθορίζεται ες αεί).
Προτείνω λοιπόν να τολμήσουμε καταστάσεις Άμεσης Δημοκρατίας κι έτσι θα σχετιστούμε επιτέλους με το αρχαίο παρελθόν, που τόσο πολύ διαφημίζομε. Αυτό γίνεται με τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής πολιτικής οντότητας  που θα αποτελείται από (τοπικές, συντεχνιακές, ομοτεχνικές, κ.α.) κοινότητες, αυτόνομες, αυτοοργανωμένες, αυτοθεσμιζόμενες, με ισχυρή αλληλεπίδραση μεταξύ τους.
(Δεν έχω κανένα ιδεολογικό δογματισμό. Μπορώ να ακολουθήσω-και μ’ αρέσει ν’ ακολουθώ, οποιονδήποτε με εμπνεύσει. Μ΄αρέσει να συνθέτω τις ιδέες μου με τις ιδέες των άλλων, ή ακόμα και να τις απορρίπτω παντελώς άν πεισθώ γι΄αυτό).
Θα μου πείτε ότι χρειάζονται πολλές γενιές καλά εκπαιδευμένων πολιτών. Ίσως όχι. Η ιστορία δεν εξελίσεται γραμμικά κι η πορεία της είναι τρελή κι αφάνταστη.
Ίσως, τώρα που μιλούμε, μέσα στη δίνη των καιρών, να υπάρχει μια «κρίσιμη μάζα» ανθρώπων, που θα πυροδοτήσουν μια αλυσιδωτή «πυρηνική» αντίδραση.
Ένα  πρώτο, άμεσο μέτρο που θα πρότεινα, θα ήταν η ισότητα μισθών και εισοδημάτων. Θα μου πει κανείς, αυτό το πράγμα δεν είναι δίκαιο.
Όμως, κοιτάξτε ποια είναι η διαφορά:

• α) πρέπει να αποσυνδέσομε την προσφορά από τη χρηματική της αποτίμηση και
• β) τότε, θα προσπαθήσει η κοινότητα, να  εκπαιδεύσει και να αξιοποιήσει όλα της τα μέλη, ώστε μέσα σε μια γενιά, να δικαιολογηθεί αυτό το μέτρο. Γιατί καθένας είναι απαραίτητος, μοναδικός και αναντικατάστατος, με ειδικές ανάγκες και ειδικές δεξιότητες. Απλά για να αναδειχθούν χρειάζεται η ειδική παιδεία που προανάφερα.

Δηλαδή θα προπληρώσουμε την αλλαγή.
Η φύση σου δίνει, όχι ότι πληρώσεις, αλλά ότι προπληρώσεις. Αυτό κάνει ένας γεωργός, ένας επιστήμονας,ένας καλλιτέχνης: Προπληρώνει με κόπο και χρήμα, το πάντα αμφιβόλου καταλήξεως πείραμα του. Η ισότητα μισθών και εισοδημάτων είναι μια πράξη μέλλοντος και όχι παρόντος. Το παρόν που έγραψα, είναι ήδη πράξη παρελθόντος.
Φανταστείτε μιαν άλλη Ελλάδα, με επαναστατική χωροταξία και ηθική, με ισόρροπη πληθυσμιακή κατανομή, με ήπιες και συμβατές με το περιβάλλον πηγές ενέργειας, με αποκλειστικά βιοκαλλιέργειες, με μηδέν εγκληματικότητα και καταστολή(αφού καθένας, όπου κι αν βρεθεί, ότι κι αν κάνει θα έχει αξιοπρεπή, στέγη, τροφή, υγεία και παιδεία), με τα ξενοδοχεία - όσα γλιτώσουν (βλ.τέλος 3ης απαντήσεως)- να έχουν μετατραπεί σε σχολές και εργαστήρια όλων των ειδών, όπου θα συναντιούνται δάσκαλοι και μαθητές από τις τρεις ηπείρους που συνορεύομε και θα απολαμβάνουν τη συμμαθητεία,τον ήλιο, τα βουνά, τη θάλασσα και της χαρά της απλής παρέας και συναναστροφής.
Το πείραμα θα ασκήσει τόση γοητεία, πλανητικά, που θα συρρεύσουν τα καλύτερα και πιο κενοτόμα μυαλά της παγκόσμιας πνευματικής και καλλιτεχνικής κοινότητας. Αυτή η χώρα, δε θα είχε ανάγκη κανενός είδους όπλο ή σώματος για τη φύλαξη της. Ακριβώς γιατί δεν μπορεί κανείς να επιτεθεί στο γοητευτικό. Γιατί το αληθινά γοητευτικό είναι μεταφυσικό σημάδι της  οικουμενικής αλλαγής μας.
Για αρχή, μπορεί κανείς να προτείνει πολλά όπως:

• α) επικοινωνία με τους συγγενείς μας (αυτοί δεν είναι απαραίτητα οι εξ΄αίματος, αλλά αυτοί  που έχουν όμμορες ιδέες, ήθος και αισθητική και είναι έτοιμοι να πάρομε μαζί το ρίσκο της αλλαγής). Όμορφο είναι να υπάρχουν αντιθέσεις, αλλά να συνθέτονται.
• β) καταγραφή των ειδικοτήτων τους και πού μπορούν να προσφέρουν.
• γ) κοινή διαχείρηση των αγαθών( αγροτικά προ’ι’όντα, υπηρεσίες, πνευματικά και καλλιτεχνικά έργα κ.α.).
• δ) αιρετά συμβούλια κοινοτήτων( η πυραμιδωτή εξουσία δίνει τη θέση της στην οριζόντια ευθύνη).
• ε) κλιμάκια που θα δημιουργούν εμπνευσμένα γεγονότα και άλλα που θα μιλήσουν τη γλώσσα της καρδιάς και θα συναλλαχθούν με τους ανθρώπους, πόρτα-πόρτα σε πολιτείες και χωριά.
• στ) χρονοτράπεζες.
• ζ) εναλλακτικά νομίσματα.
• η) κέντρα ανταλλακτικής οικονομίας.
• θ) τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας
• ι) αλληλομαθητεία και αλληλοεκπαίδευση
• κ) αιρετά συμβούλια που θα αναλάβουν τομείς όπως η παιδεία, το περιβάλλον κ.λ.π., που αλληλέγγυα, θα σκύβουν στα προβλήματα ανθρώπων και συνόλων και θα  δείχνουν ευφάνταστους τρόπους εναλλακτικής επίλυσης. Μ΄αυτόν τον τρόπο θα ερημώσουν οι παλιοί δρόμοι του κέρδους και της υποτέλειας, αφού ο καινούργιος θα έχει την ομορφιά του οράματος,της προσωπικής σχέσης και του λόγου τιμής.

Ζούμε σε μια εποχή ταραγμένων καιρών και παγκοσμιοποιημένης πληροφορίες. Για ότι γίνεται, κανείς δε μπορεί πια να δηλώσει άγνοια. Όλοι αλληλεπιδρούμε με κάποιο τρόπο.
Η τύχη μας είναι κοινή. Όσοι άνθρωποι αλληλεπιδρούν έχουν κοινή τύχη.
Η παγκόσμια κρίση είναι μια μοναδική ευκαιρία για μας, να ζήσομε τις αλλαγές που ονειρεύτηκαν γενιές και γενιές ανθρώπων. Αρκεί να τολμήσομε. Όταν φυσά δυνατός αέρας, άλλοι κρύβονται κι άλλοι χτίζουν ανεμόμυλους.
Δεν έχει σημασία αν τα καταφέρομε. Τίποτα δεν πάει χαμένο. Όλοι θα προτιμούσαμε μια ποιητική αυτοκαταστροφή από το γήρας της επανάληψης.
Εξ΄άλλου το μόνο που αφήνεις σ΄αυτόν τον κόσμο, είναι αυτό που έχεις χαρίσει. Και το μόνο πράγμα που μπορείς να χαρίσεις στις επόμενες γενιές, είναι μια Συγκινητική Αφήγηση.-"

Σχετικά Άρθρα: 

Την ύστατη ώρα, ας έρθει μια μπόρα... Του Λάζαρου Μαυροματίδη

Η τίγρη. Του Χαϊνη Δημήτρη Αποστολάκη

Βαγγέλης Ραπτόπουλος: Τα ΜΜΕ ευθύνονται όσο και ο δικομματισμός

Ελλάς - Γαλλία απελπισία... Του Λάζαρου Μαυροματίδη

Θάνος Μικρούτσικος: Να φύγουμε, πάση θυσία, από το μνημόνιο!

Ελλάς _ Γαλλία απελπισία... Του Λάζαρου Μαυροματίδη

11:06, 06 Ιουν 2012 | Κρυσταλία Πατούλη  tvxs.gr/node/96565

Μάης του 2012. Όνειρο διαρκείας. Δεν έχω το πρόσωπό μου αλλά είμαι εγώ. Ανάμεσα σε αρχαία μάρμαρα, συντρίμμια μιας εποχής που δεν θα ξαναέρθει, κάθομαι και καμαρώνω. Καμαρώνω γιατί απλώς είχα την τύχη να γεννηθώ σε αυτό τον τόπο.

Τον βαφτίζω τόπο μου χωρίς να τον ρωτήσω αν αυτός με θέλει και αποφασίζω ότι κανένας άλλος δεν έχει το δικαίωμα να τον χρησιμοποιήσει. Έπειτα μοιράζω τους ανθρώπους σε ομάδες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά, τη σεξουαλικότητα, τη διαφορετικότητά τους ή την κακιά τους μοίρα που τους κληρονομεί την αδικία ως υπόσταση της αυθυπαρξίας τους.
Μαζεύω όσους μου μοιάζουν και κατηγορώ τους υπόλοιπους για όλα μου τα προβλήματα. Τους στήνω στον τοίχο, τους εκτελώ, τους ξαναγεννάω μόνο και μόνο για να τους εκτελέσω ξανά και ξανά εκτονώνοντας την οργή μου ή απλά και μόνο για να περάσω ευχάριστα την ώρα μου. Κι όλα αυτά γιατί δεν μπορώ να αντέξω τον εαυτό μου. Νιώθω περήφανος με το ζόρι, για πολιτισμούς άλλων, ενώ ξεχνάω ότι αυτοί οι πολιτισμοί δεν θα ήταν περήφανοι για μένα.
Δε με νοιάζει, έχω το αποκλειστικό προνόμιο να αποφασίζω. Λέω ότι είναι θέμα γονιδίων. Λέω ότι είναι θέμα ανωτερότητας. Λέω, λέω, λέω...Κλείνομαι στο παραμύθι μου και καταναλώνω οξυγόνο μόνο και μόνο για να μισώ όλους όσους δεν μου μοιάζουν. Όλους όσους δεν συμφωνούν μαζί μου. Απομονώνομαι. Πεθαίνω. Πεθαίνω σαν χώρα... Πεθαίνω σαν άτομο...
Εφιάλτης. Ξυπνάω. Θυμάμαι εμένα πια.
Γεννιέμαι το Φεβρουάριο του 1984 στην Αθήνα ένα πρωί. Βρέχει. Τα χρόνια περνάνε ήσυχα. Γράφομαι στην αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μετά από πανελλαδικές εξετάσεις τον Οκτώβριο του 2001. Τον Οκτώβριο του 2005 βρίσκομαι στο Παρίσι στην Ecole d' Architecture Paris Val de Seine. Κάποιοι το λένε ανταλλαγή φοιτητών, εγώ αντικατάσταση σπουδών.
Αφήνομαι στην πόλη. Την αφήνω να με οδηγήσει αυτή εκεί που θέλει. Με ξεβράζει σε μια  εγκαταλελειμμένη σιδηροδρομική γραμμή πάνω από ένα κανάλι στις κακόφημες γειτονιές του Βόρειου Παρισιού. Αλληλουχία εικόνων. Συντρίμμια σωμάτων και ψυχών ανάμεσα στα παλιοσίδερα της 'πόλης του φωτός'. Η 'πόλη του φωτός' κατανέμει στις περιοχές της τα σώματα ανάλογα με το χρώμα, τη θρησκεία και την προέλευση. Η δικτατορία της κατανομής.
Κλέβω με όποιο μέσο διαθέτω λίγες από τις στιγμές που ζω εγώ ή οι άλλοι. Στο σπίτι μου, προσπαθώ να τις ξαναφτιάξω. Προσπαθώ να σκηνοθετήσω τα άυλα συναισθήματά μου με υλικά μέσα όπως η εικόνα, ο ήχος και τα λόγια. Μόνο και μόνο για να μπορέσω κι εγώ να συγκροτήσω το «ίδιο» και το «άλλο» σε έναν εαυτό, επηρεασμένος ίσως από τα βιβλία του Γιάννη Κιουρτσάκη.
Μια αέναη σκηνοθεσία είναι η ζωή. Ένα ακαθόριστο άθροισμα στιγμών που καθορίζει την αλληλουχία των αισθήσεων με ένα ασαφή τρόπο. Κι ο χώρος ίσως να είναι εκείνη η διάσταση που έχει τη δύναμη να εγκλωβίζει τις στιγμές όσο αυτές βρίσκονται στη σφαίρα του αοράτου και να τις μετατρέπει σε πραγματικότητα. Ένα χρόνο αργότερα επιστρέφω στη Αθήνα και πάιρνω το πτυχίο μου.
Κι όμως νιώθω σιγά σιγά ότι δεν μπορώ να συνεχίσω να υπάρχω στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα της εικονικής ευφορίας βασισμένης στις ποδοσφαιρικές μας ικανότητες και τα Ολυμπιακά μας μετάλλια. Ιδιωτική περιθωριοποίηση ως προσωπική επιλογή. Πάνω απ'όλα σεβασμός στην επιλογή της πλειοψηφίας. Και στο βάθος η Ελλάδα της γονιδιακής ανωτερότητας και της Eurovision. Η δικτατορία των γονιδίων ή η δικτατορία της ανωτερότητας;
Με πλακώνει το βάρος της ανωτερότητας όπου μας επιβάλλεται διαρκώς από τις τηλεοράσεις. Με πλακώνει η Ελλάδα σαν κέντρο του κόσμου. Αμετροέπεια. Όχι από όλους. Μόνο από αυτούς των οποίων η φωνή φτάνει στα αυτιά μου. Πρόβλημα αισθητικής κατά βάση. Το σώμα, υλικό περίβλημα της ύπαρξης. Και η ίδια η ύπαρξη τίποτα περισσότερο. Η δικτατορία της χαμένης αισθητικής.
Ξαναφεύγω. Είμαι στη Lyon. Συνεχίζω να συλλέγω «τυπικά προσόντα». Κατά καιρούς διδάσκω στο πανεπιστήμιο. Νέα παιδιά, 'αυτιστικά κρυμμένα' πίσω από υπερσύγχρονους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Προσπαθώ να επικοινωνήσω μαζί τους. Με κάποιους το καταφέρνω. Είμαι ξένος μεταξύ ξένων.
Νιώθω ότι πρέπει να δουλέψω διπλά και τριπλά για να γίνω αποδεκτός. Πάλι καλά. Στην Ελλάδα κάποιοι ξένοι δουλεύουν δεκαπλάσιες φορές από εμένα και ποτέ δεν γίνονται αποδεκτοί. Η δικτατορία των γηγενών. Ελληνική ιδιαιτερότητα ή μεγαλομανία ;
Γίνομαι διδάκτορας. Ασχολούμαι από τη μια με τη φυσική του κτηρίου και από την άλλη με την εμβάθυνση στις θεωρίες αστικού σχεδιασμού στην Ecole Nationale Superieure d'Architecture de Lyon. Έτσι επιβιώνω ευχάριστα ενώ προσπαθώ να συλλέξω τα υλικά μέσα ώστε να ασχοληθώ και με άλλα πράγματα εξασφαλίζοντας την ουσιαστική και καλλιτεχνική μου ανεξαρτησία.
Η δικτατορία της επιβίωσης. Στον ελεύθερο χρόνο μου παρατηρώ και καταγράφω. Προσπαθώ να καταγράψω την πραγματικότητα ή την αλήθεια. Αμφιβάλλω αν το πετυχαίνω και η αμφιβολία μου γίνεται η κινητήρια δύναμή μου. Απαλάσσομαι από τη δικτατορία της βεβαιότητας. Αμφιβάλλω για τα πάντα και είμαι ελεύθερος.
Κατα τ'άλλα παρακολουθώ την Ελλάδα από απόσταση. Σαν αρχιτέκτονας κοιτάω την κάτοψη της κοινωνίας. Φοβάμαι. Φοβάμαι τους ανθρώπους που το 2009 πανηγύριζαν στο Σύνταγμα για την εκλογή και το 2011 μουντζώνουν την επιλογή τους. Κι αυτή τους η επιλογή τους φέρεται αχάριστα. Ξύλο και χημικά ξανά και ξανά. Μαζί τους την πληρώνουν και οι υπόλοιποι. Αυτοί που η δική τους επιλογή μειοψηφούσε πάντα. Η δικτατορία των επιλογών. Η δικτατορία της εκλογικής πλειοψηφίας.
Φοβάμαι. Φοβάμαι τους αυτοαποκαλούμενους φασίστες, εθνικιστές, σοσιαλιστές, δημοκράτες, συντηρητικούς, αριστερούς, κομμουνιστές, αναρχικούς και εν γένει όλους τους αυτοπροσδιοριζόμενους ή ετεροπροσδιοριζόμενους. Φοβάμαι τους ταμπελοφόρους ιδεολογιών απ'όπου και αν προέρχονται. Η δικτατορία της ταμπέλας.
Και φοβάμαι και τους άλλους. Αυτούς που φτιάχνουν κρίσεις κι εξαθλιώνουν λαούς.
Και μαζί με αυτούς φοβάμαι και τους συμμάχους τους. Αυτούς που υποδεικνύουν το σωστό από μακριά. Αυτούς που ξεχνάνε ότι έχουν προκαλέσει δύο παγκόσμιους πολέμους κι όλη η ανθρωπότητα τους το έχει συγχωρήσει. Αχαριστία. Η δικτατορία της αχαριστίας. Η δικτατορία της υπόδειξης.
Αλλά πιο πολύ φοβάμαι τους αδιάφορους. Αυτούς που περιμένουν το πρόβλημα να τους αγγίξει ώστε να ασχοληθούν μαζί του. Η δικτατορία της αδιαφορίας. Και απο μακριά δίνουν συμβουλές. Και υποκρίνονται συμπόνοια. Η δικτατορία των συμβουλών. Άραγε υπήρξαμε κι εμείς αδιάφοροι;
Κι η ευφορία του 2004 και των χρυσών μεταλλίων ενταφιάζεται με το πέρασμα του καιρού. Αυτοκτονίες και πείνα. Αυτοκτονία στο Σύνταγμα. Αναζήτηση εχθρού στην Ομόνοια. Επιλογή του πιο αδύναμου εχθρού. Μετανάστες, ναρκομανείς και πόρνες. Θεωρούνται εξ ορισμού εγκληματίες. Γενικεύσεις. Η δικτατορία της γενίκευσης. Διχασμός και κοινωνική αποσταθεροποίηση.
Μέσα σε όλα συμβουλές από τους ετέρους στις εταίρες. Ευρώπη και πολιτισμός ή χάος. Το μικροαστικό όνειρο που μας καλλιεργήθηκε τόσα χρόνια λιώνει. Το μικροαστικό όνειρο σε πλήρη σήψη κι ο φόβος του χάους πανταχού παρών. Ακολουθεί ο θάνατος της ατομικότητας. Η συλλογικότητα κρίνεται αναγκαία. Κι όμως κάποιοι αποκλείονται. Είναι οι διαφορετικοί. Είναι οι διαφωνούντες που κινδυνεύουν να θεωρηθούν λιγότερο Έλληνες. Ελληνόμετρο σε πλήρη μέτρηση.
Μπερδεύομαι. Απελευθέρωση της πληροφορίας και διακίνησή της σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορείς να τη διαχειριστείς. Η δικτατορία της πληροφορίας. Διαμαρτυρίες. Πολιτικοί σχηματισμοί καπηλεύονται τη συλλογικότητα. Διχασμός ξανά. Αναζήτηση εχθρού μόνο και μόνο για να καλλιεργείται το μίσος. Τηλεόραση και φοβισμένοι δημοσιγραφίσκοι. Γραβατομένα μηδενικά ή επαγγελματίες πολιτικοί ως εκλεγμένοι αντιπρόσωποι. Καθένας λέει το μακρύ του και το κοντό του. Δικτατορία της υπερπροβολής. Δικτατορία της γραβάτας.
Από την άλλη νοσταλγοί της παρελθούσης υπαρκτής δικτατορίας εκλέγονται. Δεχόμαστε να εκλεγούν! Δέχονται να εκλεγούν και όχι να επιβληθούν! Παλινδρόμηση ιστορίας και εκατέρωθεν μετατροπή του τανκ σε ψήφο.
Στη Γαλλία τα ίδια. Η κατάσταση παραπέμπει στην Ελλάδα του 2004. Η Ελλάδα χλευάζεται. Με εκνευρίζει ο χλευασμός. Αλλά ξέρω ότι πάντα ο χλευασμός ακολουθεί την αποθέωση. Ιδίως όταν η δόξα στηρίςεται σε χάρτινα πόδια και όχι σε στέρεη συνεισφορά. Έρχεται κι εδώ όμως η τρικυμία. Και πλανιέται ο 'φόβος' της αριστεράς παντού. Η αριστερά ξανά καταδικαστέα.
Υπάρχει, άραγε, αληθινή αριστερά σήμερα; Κι αν υπάρχει μπορεί να λειτουργήσει ως αριστερά στο υπάρχον πλαίσιο άραγε; Πόσο εκτός εποχής είναι να μιλάμε με όρους προϊστορικούς που γεννήθηκαν σε άλλο αιώνα με βάση το πως τα κόμματα καθόντουσαν στα τότε κοινοβούλια; Γόνιμες αμφιβολίες και λαϊκισμοί. Η συνύπαρξη αυτών των δύο ως αποπροσανατολισμός.
Η δικτατορία των διαρκών αποπροσανατολισμών. Κι αν η κρίση σε οικονομικό επίπεδο μας φέρνει 20 χρόνια πίσω, σε πολιτικό επίπεδο γυρνάμε στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο. Ρητορική εξαθλίωση από τους μνηστήρες της εξουσίας. Κανένα επιχείρημα. Μόνο αφορισμοί. Μόνοι διαχωρισμοί και μοίρασμα των ανθρώπων σε ιδεολογίες. Μικροί κοινωνικοί διχασμοί. Η δικτατορία των διχασμών. Ελλάς Γαλλία απελπισία. Η δικτατορία της απουσίας επιχειρημάτων. Η δικτατορία των αφορισμών.
Και μικρές ειδήσεις που δείχνουν το μέλλον. Κάποιοι ανακαλύπτουν το Μεταξουργείο και τα σώματα σκιές. Είναι το ίδιο Μεταξουργείο που παραμένει ίδιο όλα αυτά τα χρόνια. Κι όμως τώρα το ανακαλύπτει η τηλεόραση. Προεκλογικός δημόσιος κίνδυνος και διαπόμπευση. Σύντομα όλοι θα είμαστε εν δυνάμει δημόσιοι κίνδυνοι. Για αυτά που πιστεύουμε, για αυτά που δεν πιστεύουμε, για αυτά που επιλέγουμε, για αυτά που δεν επιλέγουμε, για αυτά που είμαστε, για αυτά που δεν είμαστε.
Απογοήτευση και μόνη διέξοδος η επικοινωνία. Σε δανεική γλώσσα μεταφράζω σκέψεις άλλων. Προσπαθούμε ασυνείδητα όλοι μαζί να φτιάξουμε μια αλυσίδα κυκλοφορίας ελεύθερων ιδεών. Στον υλικό κόσμο δημιουργείται από μόνος του ένας άυλος κύκλος ελεύθερης διακίνησης σκέψεων. Κρυσταλία Πατούλη, Κώστας Ντάρας, Γιάννης Μακριδάκης και Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης είναι τα ονόματα που συναναστρέφομαι. Τους ξέρω μέσα από συγκεκριμένα γραπτά τους.  Αργότερα προστίθεται και ο Jose Manuel Lamarque και άλλοι που δεν τους γνωρίζω καν. Δίκτυο μέσα στο διαδίκτυο. Ανοιχτό σε όλους. Με σκοπό να μεγαλώνει μέσα από την εθελοντική συμμετοχή. Διαρκής ανοιχτή πρόσκληση. Διέξοδος; Ίσως.
Αδιέξοδο. Εκλογές μπροστά και συνεχείς αμφιβολίες. Διλήμματα. Στην Ελλάδα επικρατεί γενικευμένο αίσθημα αδικίας και ανάγκη για εκδίκηση. Αλήθεια ποιον θέλουμε να εκδικηθούμε; Αυτούς που μας διώχνουν από το Ευρωπαϊκό πανηγύρι του "προηγμένου κόσμου". Γιατί η Ευρώπη θεωρείται προηγμένος κόσμος; Το λέει η τηλεόραση. Μας κρύβει όμως την πραγματικότητα και την αλήθεια. Η δικτατορία της απόκρυψης.
Ναι, στην Ελλάδα θεωρούμε ότι έχουμε εξ ορισμού δικαίωμα να ανήκουμε σε αυτό τον "προηγμένο κόσμο" που τόσο πολύ θαυμάζουμε. Τον κόσμο της κοινωνικής δικτύωσης, των τηλεραντεβού, των γκλαμουρ Ολυμπιάδων, των χρυσών μεταλλίων, των τυπικών συναναστροφών και της κίβδηλης ευημερίας. Πιο παλιά ένιωθα ότι έπρεπε να διώξω αυτόν τον κόσμο πριν με διώξει.
Δεν τα κατάφερα, με έδιωξε αυτός πρώτος και συνεχίζει να με διώχνει. Πάντα σέβομαι τη άποψη της 'πλειοψηφίας'. Γιατί και στην Ελλάδα, τόσο καιρό αυτό τον κόσμο τον υπερασπιζόμασταν. Εξάλλου, νομίζουμε ότι μας τον χρωστάνε αυτό τον κόσμο λόγω της καλής μας καταγωγής και του ένδοξου παρελθόντος μας. Η δικτατορία του ένδοξου παρελθόντος.
Αδυνατούμε να καταλάβουμε σαν ολότητα ότι μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα τα κράτη λειτουργούν σαν Ανώνυμες Εταιρίες και έτσι η κοινωνία καθοδηγείται με γνώμονα το ιδιωτικό και όχι το κοινωνικό συμφέρον. Μόνο όταν το καταλάβουμε όλοι αυτό θα μπορέσουμε να αλλάξουμε τη φορά του καιρού. Κι αυτό θα αργήσει να γίνει. Ίσως γιατί η μετάβαση πρέπει να γίνει σταδιακά. Ίσως γιατί η μετάβαση θα είναι οδυνηρή και δεν θα αντέξουμε. Ίσως γιατί δεν θα μας αφήσουν. Αμφιβολίες. Καλός οιωνός. Μακριά από τη δικτατορία της σιγουριάς.
Προτείνω όμως να θυμηθούμε. Νομίζω ότι έχουμε ανάγκη να θυμηθούμε. Να θυμηθούμε όλοι μαζί τις αφετηρίες μας και το παρελθόν μας. Και κυρίως την αληθινή μας ιστορία. Μακριά από την πραγματικότητα ας προσπαθήσουμε να δούμε την αλήθεια. Να καθίσουμε και να μιλήσουμε ανοιχτά για όλα όσα μας πονάνε. Για τα λάθη μας, ατομικά και συλλογικά. Εις μνήμη. Φόρος τιμής στο παρελθόν. Όχι στο ένδοξο παρελθόν. Στο άλλο.
Στο καταδικασμένο στη λήθη παρελθόν που φοβόμαστε να αντικρύσουμε. Κάποιος λέει ότι ο λαός που ξεχνά την ιστορία του την ξαναζεί. Ας αποφασίσουμε λοιπόν αν θέλουμε να την ξαναζήσουμε. Ας αποφασίσουμε λοιπόν με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε.
Προτείνω να θυμηθούμε το παρελθόν μας ως κατακτημένοι. Ας θυμηθούμε σφαγές, γενοκτονίες, κατοχές, παγκόσμιους, βαλκανικούς και εμφύλιους πολέμους, μαζική μετανάστευση, οικογένειες που μείνανε μισές και άλλα τόσα. Ας θυμηθούμε και τον πόνο που εμείς έχουμε προκαλέσει σε άλλους. Γι' αυτό φέρουμε διπλή ευθύνη για τις επιλογές μας και για τη συμπεριφορά μας σε βάρος τον αδυνάτων. Υπήρξαμε κι εμείς αδικημένοι και τώρα που ξανανιώθουμε έτσι είναι η ευκαιρία να σταματήσουμε να αδικούμε όσους αδικούσαμε.
Ας ξαναζήσουμε το παρελθόν λοιπόν όχι σαν απλή ανάμνηση, όχι σαν στείρα περηφάνια αλλά σαν παρόν και μέλλον. Σαν στάση ζωής. Μακριά από φτηνούς πατριωτισμούς, εθνικές κορώνες και εκδικητικές μανίες ας ζήσουμε ξανά τα γεγονότα αντικειμενικά και ας συνειδητοποιήσουμε πως πέρα από την πολιτισμική μας ταυτότητα καθένας από εμάς είναι ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. Και ας προσεγγίσουμε και τους υπόλοιπους πολιτισμούς. Ίσως όλοι μαζί μπορέσουμε να πετύχουμε κάτι. Ίσως όχι. Στην παρούσα φάση το αποτέλεσμα δεν έχει σημασία.
Το αξιακό σύστημα κάθε εποχής μας χώριζε σε ομάδες ανάλογα με την καταγωγή, το φυλό, τη μόρφωση, το επάγγελμα, τη γλώσσα και μας έστρεφε τον ένα ενάντια στον άλλο. Πλέον προτείνω όλοι μαζί να διεκδικήσουμε ισότητα για όλους. Ισότητα χωρίς σύνορα. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη και υποχρέωση. Η εθνική ανεξαρτησία μας είναι πλέον συνυφασμένη με τον αγώνα μας για ισότητα, ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα για οποιονδήποτε σέβεται κάθε μέλος της κοινωνίας εντός της επικράτειας που εμείς ορίζουμε.
Έννοιες αυτονόητες που σήμερα διαστρεβλώνονται στους κώδικες του διαδικτύου και της εικονικής πραγματικότητας. Ας ξανατρέξουμε λοιπόν πίσω από τα αυτονόητα. Όχι σήμερα δεν είμαστε ίσοι. Όχι, σήμερα δεν είμαστε ελεύθεροι. Έχουμε μια ψευδαίσθηση ισότητας και ελευθερίας. Η δικτατορία της ψευδαίσθησης. Όλα αυτά ίσως να πηγάζουν από την ανάγκη να αναζητούμε μόνο την εύκολη αλήθεια όπως αυτή προσφέρεται απλόχερα από το κάθε λογής αξιακό σύστημα που ανήκουμε. Η δικτατορία της εύκολης αλήθειας.
Πιστεύω ότι σήμερα έφτασε η στιγμή καθένας από εμάς να αναζητήσει τη δική του ιδιωτική αλήθεια προς όφελος όλων. Και θεωρώ ότι μόνο αν απλώσουμε το χέρι μας στον διπλανό μας χωρίς προκαταλήψεις θα μπορέσουμε να την αποκτήσουμε. Στην Ελλάδα της δικτατορίας των ΜΜΕ και των μικρών προσωπικών μικροαστικών δικτατοριών αχνοφέγγει μια μικρή ελπίδα για κάτι μεγάλο που προσωρινά παραμένει ανολοκλήρωτο. Ας το ολοκληρώσουμε επιτέλους και ας μη διχαστούμε ξανά. Ας φτιάξουμε για πρώτη φορά μόνοι μας το μέλλον μας και ας αποτύχουμε ύστερα.
Θυμάμαι τέλος μια άλλη εικόνα. Δεύτερο όνειρο.
Ένας άνθρωπος δικάζεται σε θάνατο. Προδομένος από εχθρούς και φίλους. Δικάζεται σε θάνατο και γελάει κρατώντας στα χέρια ένα γαρύφαλλο. Το μόνο όπλο της αθανασίας του. Κι όμως στην Ελλάδα αυτόν τον άνθρωπο τον εκτελέσαμε. Δεν τον εκτελέσανε. Τον εκτελέσαμε και τον εκτελούμε καθημερινά μέσα από τις μικρές προσωπικές μας δικτατορίες.
Ξυπνάω και θυμάμαι τα λόγια του :

"Αγωνιστήκαμε δίχως να γνωρίσουμε ύπνο για να προφτάσουμε την αυγή και το αύριο και να δημιουργήσουμε νέους χρόνους και εποχές στο μπόι των ονείρων μας στο μπόι των ανθρώπων" (Νίκος Μπελογιάννης, απολογία)

Κι ίσως για αυτό να πρέπει να συνεχίσουν να ακούγονται τραγούδια. Γιατί σε ένα μόνο τραγούδι πως να χωρέσουν όλα αυτά ;
Μετά τιμής
λάζαρος μαυροματίδης

[youtube=http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=gAGHWFjTcrw]

Σχετικά Άρθρα:

Διευρύνεται o Ευρωπαϊκός Διάλογος που πυροδότησαν 2 επιστολές

Απάντηση ενός Χαϊνη στον Jose Manouel Lamarque

Αποφάσισα να κηρύξω κι εγώ τον πόλεμο. Γιάννης Μακριδάκης

Tagesspiegel: Ο κανιβαλισμός δεν είναι μακριά. Του Γιάννη Μακριδάκη

Τι πρέπει να κάνουμε; «Απαντά» ο Νικόλας Άσιμος

Πες την αλήθεια _ σκέφτηκα. Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

09:06, 01 Ιουν 2012 | Κρυσταλία Πατούλη tvxs.gr/node/96174

Τα διηγήματα είναι η παρηγοριά μου. Στις δύσκολες στιγμές διαβάζω Τσέχοφ ή Άλις Μονρό- κάτι πρέπει να σημαίνει αυτό.  Μ’ένα διήγημα ξεκίνησα ως συγγραφέας το 1993, πριν ασχοληθώ με το μυθιστόρημα..." η συγγραφέας Αμάντα Μιχαλοπούλου αφηγείται στην Κρυσταλία Πατούλη τη δημιουργική εμπειρία -από την έμπνευση μέχρι το τυπογραφείο- του νέου της βιβλίου "Λαμπερή μέρα" των εκδ. Καστανιώτη.

"...Και στο διήγημα επέστρεψα το 2005, γράφοντας το “Θα ήθελα” ένα υβριδικό είδος, διηγηματομυθιστορήματος. Γράφω ακόμη διηγήματα- χωρίς σύστημα, με βουλιμικό τρόπο, όπως τρώει κανείς μικρά σοκολατάκια.  Τα διηγήματά μου, αν μη τι άλλο, είναι η απόδειξη του βιωμένου χρόνου. Τα γράφω και τα ξεχνάω. Κι εκείνα αυξάνονται και κατακυριεύουν τη μνήμη του υπολογιστή.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα από τη Γερμανία το 2010 έμπαινα κάθε εβδομάδα στο Bonsai, τον ιστότοπο του ποιητή Γιάννη Πατίλη με μικρά διηγήματα, για να πάρω τη δόση μου. Δεν έγραφα. Μόλις είχα εκδώσει το μυθιστόρημα “Πώς να κρυφτείς”, κι εξάλλου αυτό που συνέβαινε στην ελληνική κοινωνία, αυτό για το οποίο θα ήθελα κάποια μέρα να γράψω, χρειαζόταν χρόνο για να βιωθεί, για να εξηγηθεί. Χρόνο και μια αίσθηση προοπτικής που δεν υπάρχει ακόμη.
Άρχισα τότε να γράφω σουρεαλιστικές νουβέλες εκτός τόπου και χρόνου. Ξανάπιασα και τα διηγήματα. Κι ενώ τα δούλευα, δούλευε ερήμην μου και η μοίρα: την Πρωτομαγιά του 2011 πέθανε ξαφνικά ένας πολύ αγαπημένος μου άνθρωπος, συγγενής και φίλος μαζί. Η απώλειά του προστέθηκε σε μια λίστα δυσθεώρητων απωλειών. Είχα ήδη χάσει τη δουλειά μου και τον πατέρα μου (με αυτή τη σειρά, σε απόσταση ενός μήνα) και μαζί κάθε έννοια σιγουριάς και ασφάλειας.
Η επιστροφή στην Ελλάδα, ύστερα από την επταετία του Βερολίνου, ήταν επίσης ένα είδος απώλειας. Αυτό που χάθηκε για μένα ήταν η εύκολη ανώδυνη ζωή, τα χρόνια του νηπιαγωγείου, όπως τα αποκαλώ. Στη θέση τους ξεπετάχτηκε μια άγρια και δύσκολη συγκυρία- οικονομική, κοινωνική, καλλιτεχνική.
Μέσα σε αυτή τη δραματική ένταση, τα διηγήματα φωτίστηκαν με νέο φως. Συνειδητοποίησα, σε μια από αυτές τις πολυσυζητημένες στιγμές όπου η έμπνευση χτυπάει σαν κεραυνός, ότι ένας χαλαρός ιστός διέτρεχε μερικές ιστορίες: το ζήτημα της απώλειας. Αποφάσισα να εστιάσω εκεί, να γράψω κι άλλα διηγήματα με αυτό το θέμα. Δεν ήταν μια εγκεφαλική απόφαση. Ήταν, και το έβλεπα πια καθαρά, το πρόβλημα της ζωής μου. Ο μεγαλύτερος φόβος μου.
Πρόσθεσα ιστορίες που είχαν γραφτεί στα ελληνικά αλλά είχαν κυκλοφορήσει μόνο σε αγγλική ή γερμανική μετάφραση. Ξανακοίταξα ακόμη και παλιές, πολύ παλιές ιστορίες που υπό αυτό το πρίσμα μου φάνηκαν νέες.  Κι έγραψα πολλές νέες ιστορίες με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, όπως “Το φθινόπωρο στο Φρίουλι”, “Δεν θα πεθάνεις ποτέ”, “Ελάφια στα δάση” και την ίδια την “Αυτοβιογραφία”.
Σε αυτές τις ιστορίες χάνονται αντικείμενα, βεβαιότητες, ακόμη και άνθρωποι. Στόχος μου όμως δεν ήταν η καταγραφή, αλλά η αποδοχή της απώλειας. Ήθελα να περιγράψω την απώλεια χωρίς μοιρολατρία, σαν την άλλη πλευρά της κτήσης. Κάτι που συμβαίνει με φυσικό τρόπο, όπως τα φύλλα των δέντρων που πέφτουν το χειμώνα. Μια φυσική ιστορία της καταστροφής.
Άρχισε να ωριμάζει μέσα μου η ιδέα ότι αν μπορέσω να περιγράψω την απώλεια σαν κάτι φυσικό για το οποίο δεν ευθυνόμαστε πάντα εμείς –ή μόνο εμείς- θα το πιστέψω κιόλας. Ο αυτοπεριορισμός μου, όσο έγραφα, ήταν μια στιγμιαία ανακωχή με τη μοίρα. Σύμφωνοι, σκεφτόμουν, τρομερά πράγματα συμβαίνουν. Μίλα γι αυτά, αλλά όπως θα τα έλεγες σε έναν άγνωστο, που δεν θα ξαναδείς ποτέ, στο βαγόνι ενός τρένου. Δεν θέλεις να φορτώσεις τον ξένον άνθρωπο με το πρόβλημά σου, θέλεις απλώς να του πεις την ιστορία. Αυτή η σκέψη ήταν ο υφολογικός μου οδηγός.
Πιο δύσκολο από τα διηγήματα ήταν το στήσιμο του βιβλίου, η ενορχήστρωση όλων αυτών των παραλλαγών απώλειας. Μόνο προς το τέλος ξεπήδησε πάλι μια σωτήρια ιδέα. Πες την αλήθεια- σκέφτηκα. Πότε και που γράφτηκε τι. Και ταυτόχρονα: δες τη χωροταξία σαν ένα συμβολικό πλαίσιο. Κι έτσι οι ιστορίες σχημάτισαν τρεις ζώνες: “Εδώ κι εκεί” (τα χρόνια της ξενιτείας). “Εκεί, τότε” (μερικές παλιές ιστορίες). “Εδώ, τώρα”.
Λόγω του φετιχισμού που με διακρίνει δυσκολεύτηκα όπως πάντα με το εξώφυλλο και τον τίτλο, με τις γραμματοσειρές, με τα πάντα. Όλα είχαν πάρει το δρόμο τους όταν το Πάσχα, στην Αίγινα, ο άντρας μου έβγαλε τη φωτογραφία ένα κοριτσιού, σκαρφαλωμένου σ’έναν τοίχο. Έκανε το σήμα της νίκης με τα χέρια ανοιχτά προς τον ουρανό. Αυτό είναι το εξώφυλλο είπα, φέρνοντας τα πάνω κάτω ακόμη μια φορά.
Αλλά με έχουν συνηθίσει στις εκδόσεις Καστανιώτη και κάνουν υπομονή μαζί μου. Να το πω, γιατί να μην το πω; Ένας εκδοτικός οίκος είναι το άθροισμα των ανθρώπων που έχουν μαζευτεί γύρω του, της οικογένειας που έχει σχηματιστεί και από αυτή την άποψη είμαι πολύ τυχερή. Το σημειώνω αυτό επειδή πολλά πράγματα τείνουν να γίνουν απρόσωπα τώρα με την κρίση- απρόσωπα και δημοσιουπαλληλικά. Νομίζω ότι η μόνη λύση σε αυτές τις δύσκολες εποχές  είναι η αλληλουποστήριξη και η αληθινή, έως βλακείας, αγάπη για το βιβλίο.-"

12/6/2012, 8μμ
Το 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη σας προσκαλεί στην παρουσίαση του νέου βιβλίου της Αμάντας Μιχαλοπούλου Λαμπερή μέρα.
Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη, ο Ηλίας Μαγκλίνης, ο Γιώργος Πυρπασόπουλος και η Μαριέττα Φαφούτη μιλούν, διαβάζουν και τραγουδούν με αφορμή το βιβλίο.
104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης
Θεμιστοκλέους 104
Αθήνα , 210 3826185

(φωτογραφία: Δ. Τσουμπλέκας)

----

Σχετικά Άρθρα:

Αφιέρωμα «Ο δικός μου Χέμινγουεϊ»: Ισμήνη Καπάνταη και Αμάντα Μιχαλοπούλου

Ανώνυμοι Χρεωκοπημένοι. Του Χριστόφορου Κάσδαγλη

Είμαι ο Καντέρ Αμπντολάχ, αλλά και δεν είμαι...

Χωρίς συναίσθημα δεν υπάρχει τέχνη. Ρέα Γαλανάκη

Ό, τι να πεις, είναι επικίνδυνο. Γιάννης Τσαρούχης