Τον ιστότοπο διαχειρίζονται οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής

11.2.12

Η σημασία της βιωματικής γραφής

Η σημασία της βιωματικής γραφής

tvxs.gr/node/84645

Τι είναι εμπειρία; Πώς ορίζεται το βίωμα; Μεταφέρεται ό, τι μας συμβαίνει απ’ ευθείας στη συνείδηση ή θάβεται κατά περίπτωση; Πώς απωθούμε την «αμεσότητα του πραγματικού»; Με ανάλογα ερωτήματα ως αφορμή, ο συγγραφέας Ανδρέας Μήτσου μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, για τη σημασία της βιωματικής γραφής.
Α.Μ.: Διδάσκω 4 με 5 χρόνια στο ΕΚΕΒΙ την λεγόμενη «δημιουργική γραφή» καθώς και στη Φιλοσοφική σχολή του Παν/μίου Αθηνών, σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα.
Όλη μου η προσέγγιση στο θέμα έχει να κάνει με την εστίαση στο βίωμα, στην εμπειρία. Εδώ πρέπει να διευκρινίσω πως το τι είναι βίωμα και τι είναι εμπειρία έχει να κάνει με το βαθμό της συνείδησης. Η πιο σημαντική εμπειρία από κάποιον που έχει βαθμό συνείδησης χαμηλό, δεν καθίστανται εμπειρία.
Η όλη μου η προσπάθεια είναι να αναδείξω στον κάθε μαθητή πώς να εισπράττει και πώς να βλέπει (εντός και εκτός εισαγωγικών το «βλέπει») την πραγματικότητα, και πώς να την ερμηνεύει.
Προσπαθώ δηλαδή να φέρω σε επαφή τον μαθητή με τον αυθεντικό εαυτό ώστε να μην του ξεφεύγει η πραγματικότητα, να μην ζει στην τσουλήθρα διαισθητικά αλλά να στέκεται και να μπορεί να δει...
Μία χαρακτηριστική φράση του Χάιντεγκερ που λέω στους μαθητές είναι «Βλέπουμε ότι είμαστε σε θέση να δούμε», δηλαδή, τους εντοπίζω που είναι η αισθητική των πραγμάτων με όποια ικανότητα έχω εγώ και με όποια παιδεία και μετά όταν ενθαρρύνεις τα άτομα που παρακολουθούν, πολύ γρήγορα διεγείρονται και ανακαλύπτουν υπέροχα πράγματα από μόνοι τους, και πολύ καλύτερα από τον δάσκαλο.
Ψάχνουν σε άλλα υποστρώματα και σε άλλα βάθη. Και αυτή η διαδικασία εξόρυξης της βαθύτερης εμπειρίας, καθώς την φέρνουν στο φως, που έχει και μια ψυχαναλυτική βάση, όταν αποτυπώνεται σε λόγο είναι μία διαδικασία που μας φέρνει πάρα πολύ κοντά και οι σχέσεις που δημιουργούνται παραμένουν και μετά ως ισότιμες σχέσεις.
Αυτή η διαδικασία βοηθά τα ίδια τα άτομα για να βρουν ισορροπία και αρμονία και να καταγράψουν μέσω της λογοτεχνίας τις εμπειρίες που θέλουν να εξορκίσουν, γράφοντας υπέροχα διηγήματα.
Κ.Π.: Είστε υπέρ του ότι η αυτογνωσία βοηθά στη δημιουργία;
Α.Μ.: Απόλυτα. Πρέπει να βυθοσκοπούμε, να πιάνουμε τη σιωπή μας και αυτήν να αναδεικνύουμε. Για μένα λογοτεχνία είναι η άνάδειξη της σιωπής των πραγμάτων. Για μένα είναι ο υπενυγμός, είναι το κεκρημένο. Και γι αυτό διαφωνώ με αυτή την απέραντη ευκολία όπου έχει καταστεί η λογοτεχνία ένας λόγος στρογγυλός, γενικός, αφοριστικός, με προθέσεις και σκοπιμότητες. Τον μικρό μας λόγο πρέπει να πούμε. Το μικρό μας μυστικό. Ο Χέμινγουεϊ έλεγε «Την κορυφή του παγόβουνου δείχνει ο δημιουργός», το αποκάτω το βλέπει όποιος έχει τις κεραίες και τις προσλαμβάνουσες.
Και το βλέπει ο καθένας με έναν δικό του τρόπο σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεται τα πράγματα.
Ασφαλώς, ο καθένας είναι ένας μοναδικός ερμηνευτής. Η πραγματικότητα δεν είναι κοινή. Και ο τελευταίος που θα ερμηνεύσει το κάθε κείμενο είναι ο ίδιος ο δημιουργός του.
Κ.Π.: Ο Παπαχριστόπουλος γράφει πώς ότι δεν απωθούμε μπορεί να γίνει έργο (εν δυνάμει κάποιοι από εμάς και τέχνη), ότι απωθούμε γίνεται νεύρωση και ότι δεν απωθούμε και δεν το κάνουμε έργο, γίνεται διαστροφή...
Α.Μ.: Ο Ρασμίς της ινδουιστικής σχολής, έλεγε αυτό ακριβώς, μην πιέζεις τίποτε μέσα σου, ούτε το παραμικρό συναίσθημα. Από τη στιγμή που το καταπιέζεις, διαιρείσαι, γίνεσαι κατατεμαχισμένος. Και από εδώ ξεκινά η σχιζοφρένεια.
Κ.Π.: Ο συγγραφικός εαυτός του καθενός, είναι πολύ πιο μπροστά από τον ίδιο τον συγγραφέα… οπότε η γραφή έχει σημασία όχι μόνο για εκείνον που θέλει να γράψει λογοτεχνία αλλά για τον καθένα που θέλει να μάθει στοιχεία από τον ίδιο τον εαυτό του.
Α.Μ.: Για μένα δρα αυτό θεραπευτικά.
Κ.Π: Και δημιουργικά νομίζω…
Α.Μ.: Βέβαια. Οτιδήποτε μας φέρνει σε επαφή με τον ίδιο μας τον εαυτό είναι δημιουργικό. Οι ορφικοί στη προσευχή τους έλεγαν: «Να ‘ναι καλά τα μέσα μου». Αυτό επιτυγχάνεται και με τη γραφή.


Σεμινάριο Αφήγηση Ζωής

H ζωή δεν είναι αυτή πoυ έζησε κανείς αλλά αυτή πoυ θυμάται και όπως τη θυμάται για να την αφηγηθεί. Gabriel García Márquez

Γράφω για να μην ξαναγράψω ποτέ.

Γράφω γιατί είμαι πολλά πρόσωπα.

Γράφω, για να μην ξαναϋπάρξουν αυτά τα πρόσωπα που είμαι,

αλλά ένα και μοναδικό πρόσωπο,

που δεν γράφει

Ελεονώρα Σταθοπούλου, Καλο αίμα κακό αίμα, εκδ. Eστία

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου