Τον ιστότοπο διαχειρίζονται οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής

19.2.12

Είμαστε όλοι Έλληνες: Είμαστε όλοι ένα σύστημα! Της Κρυσταλίας Πατούλη

Είμαστε όλοι Έλληνες: Είμαστε όλοι ένα σύστημα! Της Κρυσταλίας Πατούλη

tvxs.gr/node/85458
 
Τον τελευταίο καιρό, πολλοί έβαλαν για πρώτη φορά στο λεξιλόγιό τους τη λέξη «συστημική». Και παρόλο που ο καθένας εννοεί μάλλον κάτι διαφορετικό –αναλόγως την ειδικότητά του- είναι ένα ενδιαφέρον σημάδι για εκείνους που γνωρίζουν την σημασία της συστημικής σκέψης που σήμερα, μάλλον, έκανε και επίσημα το… ντεπούτο της σε Διενθές επίπεδο. Πλήθος κόσμου φώναξε: Είμαστε όλοι Έλληνες τώρα! Με άλλα λόγια, θα έλεγε ένας ειδικός της συστημικής σχολής: Είμαστε όλοι ένα σύστημα τώρα! Η ημέρα, ήδη, ονομάστηκε «Ημέρα αλληλεγγύης στους Έλληνες» και κοινή θέση για όλους είναι μία: «Όταν επιτίθενται σε ένα λαό, επιτίθενται σε όλους τους λαούς».

Με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Έλληνες τώρα!» μοιάζει να σήμανε σε Παγκόσμιο επίπεδο με αυτόν τον εντυπωσιακό και συγκινητικό τρόπο η έναρξη ενός άλλου λόγου, του συστημικού λόγου.
Τι σημαίνει όμως σύστημα, ποια είναι η δυναμική του, πώς λειτουργεί και τι ίσως θυσίες χρειάζονται πολλές φορές για να επιβιώσει; Γίνεται, άραγε, να αποφευχθούν; Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά γι' αυτό το θέμα, όμως το σημερινό γεγονός, προκαλεί κυρίως να εστιάσουμε στο πώς εμφανίζεται ένα πρόβλημα σε ένα σύστημα.

Αρχικά, ένα πρόβλημα, γίνεται αντιληπτό με ένα σύμπτωμα το οποίο επιφέρει μία κρίση σε όλο το σύστημα και η κρίση αυτή το πιέζει ουσιαστικά για αλλαγή. Κάθε κρίση είναι αλλαγή, και αν αυτή θα μεταμορφωθεί σε ευκαιρία ή καταστροφή είναι στο χέρι όλου του συστήματος πώς θα την διαχειριστεί. Η διαχείριση, δε, κάθε είδους κρίσης βρίσκεται στα... χέρια της συναισθηματικής νοημοσύνης του όποιου συστήματος. Δηλαδή; Στα χέρια των δεξιοτήτων της ζωή του: Δημιουργικότητα, συνεργασία, αλληλεγγύη, ομαδικότητα, και τόσες άλλες…

Μέχρι σήμερα στη λογική της Δύσης, έχει γίνει σχεδόν… αρχέτυπο για την εξήγηση κάθε φαινομένου η επιστράτευση της γραμμικής αιτιότητας των γεγονότων. Όμως, η συστημική σκέψη χρειάζεται τη σφαιρική, την ολισθική οπτική του όποιου φαινομένου, ως αποτέλεσμα κυρίως επικοινωνιών, λειτουργίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των μερών του συστήματος που αφορά.
Η συστημική σκέψη δεν ψάχνει έναν αποδιοπομπαίο τράγο για να τον ενοχοποιήσει να τον ταυτοποιήσει με το πρόβλημά της, να τον στοχοποιήσει: εσύ είσαι το πρόβλημά μας! Αντίθετα, ψάχνει τις δυσλειτουργικές εκείνες επικοινωνίες όλου του συστήματος που δημιούργησαν το πρόβλημα που επέφερε την κρίση του, το οποίο γίνεται αντιληπτό συνήθως σε ένα από τα μέλη του συστήματος που κουβαλούν το σύμπτωμά του!
Το μέλος του συστήματος που κουβαλά το σύμπτωμα του προβλήματος όλου του συστήματος, είναι συνήθως και εκείνο που με κάποιο τρόπο «θυσιάζεται» παίρνοντας πάνω του την... αρρώστεια του συστήματος για να γίνει ο λεγόμενος «ταυτοποιημένος ασθενής» που μέσω αυτού μπορεί να κινητοποιηθεί όλο το σύστημα για την αλλαγή του.
Οι συστημικοί ψυχοθεραπευτές και σύμβουλοι, βλέπουν οικογένειες και ανθρώπους οι οποίοι τους επισκέπτονται, δηλώνοντας τις περισσότερες φορές χαρακτηριστικά «το πρόβλημά μας, είναι το τάδε μέλος της οικογενειάς μας».
Τότε, χρειάζεται να γίνει προσπάθεια από όλους ώστε να διερευνήσουν το γεγονός, πώς το συγκεκριμένο μέλος της οικογένειας τους, δηλ. του συστήματός τους, φέρει, ουσιαστικά, το σύμπτωμα μόνο ενός κοινού οικογενειακού προβλήματος.
Το μέλος αυτό, δηλαδή, δεν είναι το προβληματικό άκρο ενός συστήματος, αλλά το σύμπτωμά του, που βρήκε έδαφος να εκδηλωθεί υποδυόμενο «το μεγάφωνο της ομάδας», «τον κώδωνα του κινδύνου» της επερχόμενης κρίσης, που πιέζει για αλλαγή.
Η εμφάνιση ενός συμπτώματος, λοιπόν, είναι σε αυτή την περίπτωση κάτι σαν φως που εμφανίζει ένα κρυμμένο μέχρι εκείνη τη στιγμή πρόβλημα που είναι απαραίτητο να επιλυθεί για να επιβιώσει όλο το σύστημα αλλάζοντας.
Συνήθως μάλιστα, τα πιο υγιή και δυνατά μέλη ενός συστήματος γίνονται τα ίδια το "σύμπτωμα", διότι έχουν τη δύναμη να πάρουν πάνω τους το πρόβλημα όλου του συστήματος, έχουν τη δύναμη με δυο λόγια να… βγάλουν το φίδι από την τρύπα.
Και η αλήθεια είναι ότι σε πάρα πολλές οικογένειες, υπάρχουν τέτοια μέλη. Όπως και σε πάρα πολλά μεγαλύτερα συστήματα, και υπερσυστήματα, π.χ. της κοινωνίας, ενός κράτους όπως είναι η Ελλάδα, ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ανήκει η Ελλάδα, και ούτω κάθε εξής.
Το σημερινό γεγονός, που θα μείνει ως φαίνεται στην ιστορία με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Έλληνες τώρα!», είναι άξιο προσοχής, όχι μόνο επειδή ήταν μία συγκινητική ένδειξη συμπαράστασης υπέρ των Ελλήνων, αλλά κυρίως γιατί ήταν μία (αν και ίσως μόνο αυθόρμητη) συνειδητοποίηση συστημικής οπτικής, ότι το συγκεκριμένο κράτος, εμείς οι Έλληνες και το πρόβλημά μας, είμαστε μόνο το σύμπτωμά ενός συστημικού κοινού προβλήματος.
Σε αυτό το σημείο, θα ήταν, λοιπόν, σημαντικό, να μπορούσαμε εμείς οι Έλληνες από την πλευρά μας, να κατανοήσουμε ότι δεν λάβαμε μόνο ένα Παγκόσμιο μήνυμα παρηγοριάς, κάτι σαν ένα χτύπημα του ώμου πως δεν είμαστε μόνοι μας, πως «όλα θα πάνε καλά...» αλλά και ένα μήνυμα αγωνίας όλων αυτών των λαών ότι το πρόβλημα είναι κοινό και τους αφορά, ότι ήταν ένα μήνυμα που δείχνει την δυναμική των συστημάτων, την αλληλοεξάρτηση και αλληλοεπίδραση τους:
Ότι συμβαίνει στον διπλανό μας, μας αφορά άμεσα, ότι συμβαίνει στο σύστημα που ανήκουμε μας επηρεάζει όλους. Και το σύστημά μας ξεκινά από την οικογένεια, περνά στην κοινωνία, μετά στο κράτος, και τέλος σε όλον τον πλανήτη.
Ας ευχηθούμε αυτό το παράδειγμά τους, να γίνει κάτι σαν φάρος, σαν οδηγός μας, τώρα που η χώρα έχει όσο ποτέ ανάγκη από συνεργασία και αλληλεγγύη, με την επίγνωση και τη σοφία της συστημικής σκέψης, που οι συμπαραστάτες μας έδειξαν να την λαμβάνουν υπόψιν έμπρακτα, αν όχι να την ακολουθούν:
Αν πονάει ένα μέλος του «σώματος» αυτό είναι ένα σύμπτωμα, που αφορά ένα πρόβλημα, που αφορά ΟΛΟ ΤΟ ΣΩΜΑ, το οποίο είναι γι αυτό το λόγο σε κρίση και χρειάζεται αλλαγή!
Ναι. ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑ! Το πρόβλημα είναι κοινό, η κρίση είναι κοινή, όπως και η αλλαγή. Αυτό έδειξαν να φωνάζουν σήμερα όλοι αυτοί οι λαοί και είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να το βάλουν στα χείλη τους και όλοι οι κυβερνώντες (Όχι, μόνο, για τους Έλληνες!) ΤΩΡΑ!

Κρυσταλία Πατούλη
,
Δημοσιογράφος - Σύμβουλος ανθρωπίνων σχέσεων (της Συστημικής Σχολής)


Σεμινάριο Αφήγηση Ζωής

H ζωή δεν είναι αυτή πoυ έζησε κανείς αλλά αυτή πoυ θυμάται και όπως τη θυμάται για να την αφηγηθεί. Gabriel García Márquez

Γράφω για να μην ξαναγράψω ποτέ.

Γράφω γιατί είμαι πολλά πρόσωπα.

Γράφω, για να μην ξαναϋπάρξουν αυτά τα πρόσωπα που είμαι,

αλλά ένα και μοναδικό πρόσωπο,

που δεν γράφει

Ελεονώρα Σταθοπούλου, Καλο αίμα κακό αίμα, εκδ. Eστία

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου