Τον ιστότοπο διαχειρίζονται οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής

30.7.16

Διαβάζουμε και γράφουμε με τον χαρακτήρα μας


[...] Στα χρόνια όπου άρχιζα πια να δημιουργώ, αντιλήφθηκα σχεδόν με φρίκη τι πραγματικά μάς συμβαίνει, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε΄
γράφουμε μ’ αυτό που συνήθως προσπαθούμε να κρύψουμε: με τον χαρακτήρα μας! [...]
"Παιδί, άκουγα τη μητέρα μου να λέει –και δεν πίστευα ποτέ ότι θα ερχόμουν στα λόγια της- πως όλα είναι ζήτημα χαρακτήρα. Έζησα χρόνια με την ψευδαίσθηση ότι μπορεί κανείς να κρυφτεί πίσω από τις λέξεις.
Αφέθηκα στη λογοτεχνία σαν να επρόκειτο για ένα παιχνίδι μεταμφιέσεων, όπου οι φόβοι, οι επιθυμίες και τα όνειρά μας ήταν οι συνήθεις μασκαράδες.
Πίστευα αφελώς πως ο συγγραφέας οχυρώνεται απόλυτα πίσω από τους μύθους, μεταμορφώνεται σαν άλλος Πρωτέας και διασκεδάζει παραπλανώντας τους αναγνώστες του.
Στα χρόνια όπου άρχιζα πια να δημιουργώ, αντιλήφθηκα σχεδόν με φρίκη τι πραγματικά μάς συμβαίνει, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε΄ γράφουμε μ’ αυτό που συνήθως προσπαθούμε να κρύψουμε: με τον χαρακτήρα μας!
Κάτι τέτοιο ίσως είχε στο μυαλό του κι ο Χέμινγουεϊ όταν έλεγε: «Δεν αλλάζουμε. Με τα χρόνια γινόμαστε απλώς πιο προσεκτικοί».  Ακόμη όμως και αν δεν σκεφτόταν το ίδιο πράγμα, η ρήση του παραμένει μια πολύτιμη οδηγία για μας τους συγγραφείς που στα βιβλία μα εκθέτουμε θέλοντας και μη τον εαυτό μας.
Οι πιο έμπειροι το ξέρουν κιόλας καλά κι έχουν μάθει πώς να αμβλύνουν τις αδυναμίες τους ή πώς να τις αξιοποιούν επ’ ωφελεία τους. Αλλά κι αυτοί πέφτουν συχνά στην πλάνη πως είναι αόρατοι και απροσπέλαστοι πίσω από λέξεις – οχυρά.
Έχουν την εντύπωση πως οι συνήθειες και οι κυρίαρχες τάσεις στη συμπεριφορά τους είναι καλά προστατευμένες ή δεν αφορούν κανένα. Κι έτσι διαπράττουν το ασυγχώρητο σφάλμα να αφήνουν ανοιχτή την πόρτα της ύπαρξής τους στον πρώτο τυχόντα.
Από την άλλη οι εγγενείς αδυναμίες τους, για τις οποίες συχνά υπερηφανεύονται, ζημιώνουν ανεπανόρθωτα τα γραπτά τους.
Πάρτε παράδειγμα κάποιον που μονίμως απολογείται. Του είναι αδύνατον να γράψει χωρίς να αναλωθεί σε υπερβολικές εξηγήσεις.
Όταν όμως εξηγείς πολλά, είναι σαν να υποτιμάς τη νοημοσύνη του αναγνώστη κι αυτό αργά ή γρήγορα το πληρώνεις.
Ένας καλός συγγραφέας, που συνηθίζει να προσεγγίζει με δυσπιστία τα κείμενά του, στην ουσία δυσπιστεί απέναντι στον χαρακτήρα του που τα διατρέχει.
Από την άλλη, και οι αναγνώστες ξεδιπλώνουν τον χαρακτήρα τους διαβάζοντας. Ένας ανυπόμονος άνθρωπος δυσκολεύεται πολύ να ακολουθήσει τους δαιδάλους της αφήγησης και δεν είναι λίγες οι φορές που συλλαμβάνεται να «πηδάει» σελίδες, μόνο και μόνο για να επιταχύνει πραξικοπηματικά τη δράση.
Ένας αμετανόητος χρησιμοθήρας θα περιφρονήσει την απόλαυση του κειμένου, αναζητώντας μόνο την απτή χρηστική του αξία, κι έτσι θα στερήσει τον εαυτό του από τους γλωσσικούς χυμούς της αφήγησης.
Όσο για τον εγωκεντρικό αναγνώστη –και ποιος από μας δεν είναι εγωκεντρικός;- θα επιθυμούσε να δει τη διήγηση της πεζής και αδιάφορης λογοτεχνικά ζωής του σε μυθιστόρημα, ειδάλλως να μην ανοίξει ποτέ του βιβλίο.
Η ανάγνωση, ωστόσο, είναι πράξη αυταπάρνησης υπό την έννοια ότι, περνώντας την πύλη της μυθοπλασίας, βγάζεις από πάνω σου το χιλιοφορεμένο πουκάμισο της ύπαρξής σου.
Σαν να σου δίνουν άλλα ρούχα και παπούτσια, άλλη ταυτότητα, άλλα χαρακτηριστικά, αλλιώς είναι αδύνατο να περπατήσεις στους ονειρικούς δρόμους του μύθου και να διασταυρωθείς με τους ήρωες για τη ζωή των οποίων διαβάζεις.
Όπως ακριβώς ένας καλός συγγραφέας μιμείται τον ηθοποιό που υποδύεται αμέτρητους ρόλους, έτσι κι ένας καλός αναγνώστης δοκιμάζει τα κοστούμια και τους χαρακτήρες που διαβάζει στο χαρτί.  Πασχίζει να μπει στο πετσί κάθε ήρωα, να συναισθανθεί τη θέση του, να μοιραστεί το πάθος, τα όνειρα ή τους φόβους του. Αφήνει συχνά τη θέση του αμέτοχου παρατηρητή και συμμετέχει στη δράση με τον δικό του νοερό τρόπο.
Πλανώνται όσοι νομίζουν ότι η ανάγνωση είναι εύκολο πράγμα. Κι αν θέλει κανείς να ευεργετηθεί από τη λογοτεχνία θα πρέπει κατά στιγμές να ξεχνά τον εαυτό του, γιατί είναι παρατηρημένο:  αυτό που μας εμποδίζει να αντιληφθούμε σε βάθος τα νοήματα ενός κειμένου είναι το ότι μπαίνουμε στις σελίδες ενός βιβλίου με αδιανόητες απαιτήσεις.
Προσδοκούμε κυρίως από το εκάστοτε ανάγνωσμα να επιβεβαιώσει όσα είμαστε, όσα πιστεύουμε, όσα έχουμε ζήσει.  Αυτός ο δυναστικός αναγνώστης με τη νοσηρή φιλαυτία στέκει αδιάφορος απέναντι στο καλό βιβλίο. Κατά τον ίδιο τρόπο αδιαφορεί και η καλή λογοτεχνία για αυτόν."
*Απόσπασμα από το βιβλίο Πώς η λογοτεχνία σού αλλάζει τη ζωή του Δημήτρη Στεφανάκη, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2016, 160 σελ.
TVXS - Επιμέλεια: Κρυσταλία Πατούλη

Η λογοτεχνία είναι μια απόδειξη
ότι η πραγματικότητα δεν αρκεί.
Φερνάντο Πεσσόα
Πώς η λογοτεχνία σου αλλάζει τη ζωή
"Αν επιμένουμε ακόμη να γράφουμε και, κυρίως, να διαβάζουμε λογοτεχνία στην εποχή μας, είναι γιατί πιστεύουμε σε αυτό που μας προσφέρει.
Δε θα καταφέρουμε ποτέ να αλλάξουμε τον κόσμο με την ποίηση και τα μυθιστορήματα, αξίζει όμως τον κόπο να δοκιμάσουμε την ευεργετική επίδρασή τους στη ζωή και στον χαρακτήρα μας.
Αναρωτιέται βέβαια κανείς τι κερδίζουμε από την ανάγνωση ενός βιβλίου, όταν μάλιστα έχουμε εκ προοιμίου απορρίψει κάθε έννοια διδακτισμού στη λογοτεχνία.
Ζητούμε από τους συγγραφείς να μας συναρπάσουν με τις ιστορίες τους, αλλά καλά θα κάνουν να μείνουν στην ικανότητά τους να αφηγούνται και ας αφήσουν σε εμάς το δικαίωμα να εξάγουμε συμπεράσματα.
          Ποια είναι λοιπόν η χρηστική αξία της λογοτεχνία αν αυτή δε μεταφέρει μηνύματα και πρακτικές συμβουλές στου αναγνώστες της;  Η απάντηση βρίσκεται στο βασικό εργαλείο της που δεν είναι άλλο από τη γλώσσα.
Όργανο επικοινωνίας και έκφρασης η γλώσσα αποτελεί πιστοποιητικό της ανθρώπινης νοημοσύνης. Είναι στην ουσία το διαβατήριο για την κοινωνική μας ζωή΄ το ρούχο που φοράμε. Κι όπως συμβαίνει πάντοτε με την ένδυση, το γούστο παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο.
Αυτό που συνήθως υποτιμούμε στη σχέση μας με τη λογοτεχνία είναι το ζήτημα της αισθητικής. Κι είναι παράξενο, αν σκεφτούμε πως στην εποχή μας όλοι απευθύνονται στην αισθητική μας προκειμένου να κερδίσουν την καταναλωτική μας εύνοια.
Καλαίσθητα καταστήματα, καλαίσθητα προϊόντα, καλαίσθητες ρεκλάμες. Έχουμε εξορίσει την κακογουστιά από τη ζωή μας αλλά όχι και από τη λογοτεχνία.
Τα ευπώλητα αναγνώσματα του καιρού μας χαρακτηρίζονται συχνά από χοντροκοπιά και μετριότητα.
Λησμονούμε, φαίνεται πως οι καλοί συγγραφείς είναι σαν τους ευγενικούς επισκέπτες. Διακριτικοί, συνεσταλμένοι, αναποφάσιστοι, υπαινικτικοί, ψιθυρίζουν τις μεγάλες αλήθειες τους.  Εμείς όμως προτιμούμε τα εκκωφαντικά αναγνώσματα με τις ιδεολογικές κορόνες. Αναζητούμε κείμενα που δε μας αντιστέκονται, κείμενα που επιβεβαιώνουν έναν ανούσιο τρόπο ζωής.
Την ίδια στιγμή τα μεγάλα βιβλία μάς περιμένουν να τα ανακαλύψουμε. Στις σελίδες τους θα βρούμε δρόμους που οδηγούν πέρα από τα στενά όρια της καθημερινής συναναστροφής. Από αυτή την περιπλάνηση, επιστρέφουμε συνήθως με περισσότερη διακριτικότητα, ανοχή, κατανόηση αλλά και οξυδέρκεια.
Βλέπουμε πια τον κόσμο με άλλα μάτια και τότε αντιλαμβανόμαστε τι εννοεί ο αρχαίος φιλόσοφος λέγοντας: «Όταν δεις κάποιον να πίνει πολύ κρασί, μην σκεφτείς ότι κάνει άσχημα. Πες απλά πως πίνει πολύ κρασί. Γιατί πού ξέρεις, πριν καταλάβεις τι έχει στο μυαλό του, ότι δεν φέρεται σωστά;»
Στη ζωή τα πράγματα δεν είναι συνήθως όπως φαίνονται κι η λογοτεχνία θα βρίσκεται πάντα εδώ για να μας το θυμίζει."
*Απόσπασμα από το βιβλίο Πώς η λογοτεχνία σού αλλάζει τη ζωή του Δημήτρη Στεφανάκη, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2016, 160 σελ.


(Κεντρική εικονογράφιση: Francine Van Hove)
Δημοσιεύτηκε: http://tvxs.gr/news/biblio/diabazoyme-kai-grafoyme-me-ton-xaraktira-mas

17.7.16

Εργαστήριο Σκέψης: Διεθνή, Μορφωτική, Ερευνητική και Πολιτιστική Κοινότητα


Το “Εργαστήριο Σκέψης” συνιστά μια Διεθνή, Μορφωτική, Ερευνητική και Πολιτιστική Κοινότητα που βρίσκεται καθ΄οδόν τα τελευταία 18 χρόνια.
Το "Εργαστήριο Σκέψης", το οποίο δημιουργήθηκε από τον στοχαστή Αλέξη Καρπούζο, επιχειρεί να χαράξει μια Οδό Σκέψης που να Εμψυχώνεται από το Λόγο της Σχέσης, τη Συνείδηση της Συνύπαρξης και το Πνεύμα του Συναισθαντικού Βιώματος.
Με άξονα τη Στοχαστική Παιδεία, ως Αγωγή και Καλλιέργεια του Λόγου και της Ψυχής, Δοκιμάζει την Εμπειρία της Διεπιστημονικής/Ολιστικής έρευνας, της σφαιρικής Γνωσιακής και Αυτογνωσιακής Διδασκαλίας και Μάθησης με επιστέγασμα την Ανοιχτή Σκέψη, τη Σκέψη της Ανοιχτής Ολότητας.
Η Ανοιχτή Σκέψη, η Σκέψη της Ανοιχτής Ολότητας, η Γνώση που μετουσιώνεται σε Σοφία, αποβλέπουν στη ριζική ψυχική και νοητική μεταμόρφωση του Ανθρώπου.
Όλα αυτά τα χρόνια το ‘’Εργαστήριο Σκέψης’’ συνέβαλε στο να διαμορφωθεί μια παραγωγική ατμόσφαιρα η οποία ενέπνευσε όλους όσοι μετείχαν στον κόσμο του να οραματιστούν  δυνατότητες αυτοοργάνωσης της ζωής και της κοινωνικής πράξης.
Περισσότερα από 600 άτομα, από την Ελλάδα και σε 8 χώρες πλέον, διαπαιδαγωγήθηκαν στον κόσμο του Eργαστηρίου Σκέψης,  Μέσω της μορφωτικής και γνωσιακής διαδικασίας αναδείχθηκαν πρωτότυπες στοχαστικές έρευνες, επιστημονικοί πειραματισμοί και ποιητικές δημιουργίες στο χώρο της σκέψης, της επιστήμης και της τέχνης.
Πέραν όμως από την μορφωτική και ερευνητική διάσταση, το “Εργαστήριο Σκέψης” οργανώνει, αναπτύσσει, συμμετέχει και συμπαραστέκεται σε:
  • Καλλιτεχνικές Δράσεις (εικαστικές, μουσικές και θεατρικές ομάδες),
  • Πολιτιστικές Δράσεις (κινηματογραφική λέσχη, λέσχη χορού),
  • Κοινωνικές Δράσεις (Κοινωνικά Ιατρεία, Κοινωνικά Σχολεία, δίχτυα παραγωγών για αδιαμεσολάβητες ανταλλαγές υπηρεσιών και αγαθών).
         Τα μαθήματα στο "Εργαστήριο Σκέψης" διενεργούνται:
  • Α) Στο χώρο του "Εργαστηρίου Σκέψης", Μιαούλη 23, Ψυρρή, αλλά και σε χώρους που αποφασίζονται μετά από συνεννόηση των ενδιαφερόμενων και του διδάσκοντος Αλέξη Καρπούζου.
  • Β) Διαδικτυακά μέσω ατομικής ή ομαδικής τηλεδιάσκεψης.
  • Γ) Με ηλεκτρονική αλληλογραφία που περιλαμβάνει οπτικοακουστικά μέσα, μελέτη της βιβλιογραφίας και υποβολή ερωτήσεων, αποριών και σχολίων.
        Αυτή την περίοδο στο ‘’Εργαστήριο Σκέψης’’ διενεργούνται οι παρακάτω δράσεις:
  1. Το ‘’Εργαστήριο Σκέψης’’  διοργανώνει  φέτος το καλοκαίρι το πρόγραμμα ‘’ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ’’.  Υπαίθριες ατμόσφαιρες Σκέψης και Κοινωνικής Σοφίας, με θέματα από τη Φιλοσοφία της σύγχρονης Φυσικής και των μαθηματικών σε διάφορους τόπους της Ελλάδας με εισηγητή τον Στοχαστή Αλέξη Καρπούζο. Οι πρώτες συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο και την Κυριακή, 13- 14 Μαϊου στις παραλίες της Ιτέας και του Γαλαξιδίου, συνεχίστηκε το Σάββατο 28 Μαίου στον ποταμό Λούσιο στην ορεινή Αρκαδία και στο δάσος με τα έλατα στη Βυτίνα, στην παραλία της  Λευκάδας στις 19 Ιουνίου και στην παραλία ‘’κρυφή’’ στα Ίσθμια Κορινθίας στις 18 Ιουνίου. Τα μαθήματα θα συνεχιστούν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Το video από τα πρώτα υπάιθρια μαθήματα μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο vimeo στο κανάλι του ‘’Εργαστηρίου Σκέψης’.
  2. Συνεχίζονται τα διεθνή διαδικτυακά μαθήματα με  θέμα: ‘’Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της σύγχρονης κοσμολογίας: Μεταμόρφωση της σκέψης και εξέλιξη της συνειδητότητας’’. Στα μαθήματα συμμετέχουν φοιτητές και καθηγητές από το Λονδίνο, το Βερολίνο, το Δουβλίνο, τη Νέα Υόρκη και την  Αθήνα. Τα πρακτικά του προγράμματος δημοσιεύονται ήδη σε μορφή eBook και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις του Εργαστηρίου Σκέψης’’. Όποιος φίλος-η ενδιαφέρονται να τα προμηθευτούν μπορούν να απευθύνονται στο email του ‘’Εργαστηρίου Σκέψης’’ ergastirioskepsis@gmail.com
  3. Το “Εργαστήριο Σκέψης” διοργανώνει το 1ο πρόγραμμα φιλοσοφικής αγωγής και παιδείας για παιδιά ηλικίας 8-12 χρονών, “Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ”, που θα πραγματοποιηθεί στο διάστημα 2-6 Αυγούστου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μια εισαγωγή στις θεμελιώδη ερωτήματα της σκέψης και της ύπαρξης, η διιερεύνηση των οποίων θα αξιοποιήσει τις σύγχρονες θεωρίες της φυσικής και των μαθηματικών με διδακτικά μέσα παραστατικά, εικόνα, video, animation, videogames και πολλά παιχνίδια ρόλων. Το πρόγραμμα οργανώνεται σε συνθέσεις 3-5 παιδιών.

*
Ο Αλέξης Καρπούζος γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1967. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα φιλοσοφίας, κοινωνικών και πολιτικών επιστημών στο Τμήμα Φιλοσοφίας και στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Παρακολούθησε μαθήματα οντολογίας και γενικής φιλοσοφίας υπό την επίβλεψη των Κορνήλιου Καστοριάδη και Κώστα αξελού.
Τα τελευταία 20 χρόνια, συν-διαμόρφωσε ερευνητικές κοινωνικές ομάδες που δοκίμασαν και στοχάστηκαν την εμπειρία της ενιαίας έρευνας, της διεπιστημονικής γνώσης, και των σφαιρικών διδακτικών μορφών μάθησης που στόχευαν τόσο στη μεταβολή του γνωστικού-νοητικού, αλλά και του ψυχικο-συναισθηματικού παράγοντα, συνδυάζοντας τόσο τις ψυχολογίες της μάθησης, τις κοινωνικο-ψυχολογικές θεωρίες τις ομάδας όσο και τις ψυχαναλυτικές θεωρίες. Έχει ασχοληθεί συστηματικά με την ψυχολογία του ασυνείδητου, τόσο σε θεωρητικό όσο και εμπειρικό επίπεδο.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιστρέφονται γύρω από τις προοπτικές μιας ενιαίας έρευνας για τον Κόσμο, και γι΄αυτό εισηγείται τη σχεσιακή ή σχεσιολογική σκέψη, την ανοιχτή σκέψη που στοχεύει τον Κόσμο στην ενότητα - πολλαπλότητά του και τον στοχασμό του χρόνου, ως γνώση του αόρατου Κόσμου και των αέναων μεταμορφώσεών του.
Έχει δημοσιεύσει 3 βιβλία στα Ελληνικά και δύο στα Αγγλικά, επίσης έχουν κυκλοφορήσει σε μορφή ebook η σειρά δέκα τόμων ‘’Μεταμορφώσεις της Σκέψης’’ και η δίτομη σειρά ‘’Ο Κόσμος της Σοφίας’’ που περιλαμβάνουν σημειώσεις από μαθήματα που έχει παραδώσει ο συγγραφέας τα τελευταία 15 χρόνια.
Τα θέματα από τα βιβλία του αφορούν τη σχέση της  φιλοσοφίας και της ιστορίας και την επεξεργασία μιας μετα-οντολογικής σκέψης, συστηματικής και ανοιχτής, ενιαίας και διαφορικής, συλλογιστικής, αλλά και διαισθητικής, όσο και ενορατικής, αφαιρετικής και ονειρικής, η οποία επιχειρεί να υπερβεί τις μεταφυσικές αντιθέσεις και να στοχεύσει Αυτό, το Εν-Παν. Μιας σκέψης ενιαίας και πολυδιάστατης, η οποία πέραν του ανθρωποκεντρισμού, αναδεικνύει τη διόραση της οργανικής διασύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων, των άλλων μορφών ζωής, της γήινης βιόσφαιρας και της συμπαντικής ολότητας και έτσι χαράζει τις προοπτικές για τη δημιουργική ενσωμάτωση του ανθρώπου στο φυσικό και συμπαντικό κόσμο.-
ergastirioskepsis.com
ergastirioskepsis@gmail.com
Δείτε επίσης:
Η φυσική φιλοσοφία αρνείται τους διαχωρισμούς
Μεταμορφώσεις της σκέψης: Ηράκλειτος - Παρμενίδης
Μεταμορφώσεις της σκέψης: Πλάτωνας - Αριστοτέλης
Μεταμορφώσεις της Σκέψης
---
Δημοσιεύτηκε: http://tvxs.gr/news/ekdiloseis/ergastirio-skepsis-diethni-morfotiki-ereynitiki-kai-politistiki-koinotita 
Σεμινάριο Αφήγηση Ζωής

H ζωή δεν είναι αυτή πoυ έζησε κανείς αλλά αυτή πoυ θυμάται και όπως τη θυμάται για να την αφηγηθεί. Gabriel García Márquez

Γράφω για να μην ξαναγράψω ποτέ.

Γράφω γιατί είμαι πολλά πρόσωπα.

Γράφω, για να μην ξαναϋπάρξουν αυτά τα πρόσωπα που είμαι,

αλλά ένα και μοναδικό πρόσωπο,

που δεν γράφει

Ελεονώρα Σταθοπούλου, Καλο αίμα κακό αίμα, εκδ. Eστία

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου