*Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ταξιδευτής το βιβλίο «Αδέσποτα» - 45 αφηγήσεις για την παιδική και εφηβική ηλικία, για τα 10 χρόνια του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής, σε επιμέλεια Κρυσταλίας Πατούλη. Περισσότερα: εδώ
Μέσω της αφήγησης κατασκευάζουμε, ανακατασκευάζουμε και με κάποιους τρόπους επινοούμε συνεχώς το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον.
«Η ζωή δεν είναι αυτή που έζησε κανείς αλλά αυτή που θυμάται και όπως τη θυμάται για να την διηγηθεί» Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές
Το σεμινάριο γραφής “Αφήγηση Ζωής” της δημοσιογράφου και συμβούλου ανθρωπίνων σχέσεων Κρυσταλίας Πατούλη, διανύει τον 11ο χρόνο του με πολλές συνεργασίες και εκδηλώσεις στο ενεργητικό του.
Περισσότερες πληροφορίες για τη διεξαγωγή του: http://afigisizois.wordpress.com/about/
Στο πλαίσιο του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής, έχουν πραγματοποιηθεί τα εξής:
- - γράφτηκαν χιλιάδες κείμενα, και κάποια από αυτά κυκλοφόρησαν στο βιβλίο Αδέσποτα, από τις εκδόσεις Ταξιδευτής τον Ιούνιο του 2019.
- - δημοσιεύτηκαν κάποια από αυτά τα κείμενα σε ΜΜΕ,
- - ειπώθηκαν οι εμπειρίες από τους συμμετέχοντες,
- - Ανέβηκε θεατρική βιωματική παράσταση με κείμενα των συμμετεχόντων,
- - έγιναν συνεργασίες με πολιτιστικούς χώρους και εκδηλώσεις Αφήγησης Έργου-Ζωής με ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών.
Κάποια από τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο πλαίσιο του σεμιναρίου Αφήγηση ζωής:
- Το υποβρύχιο
- Η επανάσταση πνίγηκε
- Μαρτυρία: Γιατί δεν ήμουν παιδί, ήμουν αλλοδαπή
Δικαιοσύνη ή Δηκεοσίνη;
- Στη γλώσσα μιας ανύπαρκτης χώρας
- «Γ ο υ λ ί». Του Πέτρου Μακρή
- «Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση»
- Στη μνήμη του Θανάση Τζαβάρα
- Πώς αποφάσισα να γράψω στο «Ημερολόγιο ενός ανέργου»
- Η Οφηλία διαμαρτύρεται στο μεγάλο δραματουργό Σαίξπηρ
- 2 σχεδόν χρόνια μετά το σεμινάριο Αφήγηση Ζωής
- Οι θύμησες που δεσμεύομαι να ξερνάω: Απ’ τη Σφαγή της Χίου μέχρι σήμερα
- Η πανοπλία και τα όπλα μου. Της Φωτεινής Βαρδή
- Αφήγηση ζωής στην κρίση… Ψάχνω για σπίτι. Ψάχνω για δουλειά.
- Το τριαντάφυλλο του Λόρκα σε μουσική Χατζιδάκι
- Εμείς επιλέγουμε πως θα ζήσουμε. Του Πέτρου Γαλιατσάτου
- Συμβάν - ανορθόγραφον - εις τον ηλεκτρικόν σιδηρόδρομον Πειραιώς - Κηφισίας
- Η ζωή του Βιζυηνού ως παράδειγμα των θεωριών της Άλις Μίλλερ
- Ζωή δεν είναι...του Χρήστου Χατζόπουλου
- Περιμπανού - Αντιγόνη Τσίγκου - 18/11/2010
Συμμετέχοντες του σεμιναρίου είπαν για την εμπειρία τους:
«Αυτή τη φάση της ζωής μου, όταν θα τη σκέφτομαι μετά από χρόνια, θα λέω "πριν και μετά την αφήγηση ζωής".
Συνταρακτικό σεμινάριο.
Πήγαμε παντού στο παρελθόν, γράψαμε ένα νέο παρόν, είμαστε πιο κοντά στο μέλλον. [...] Μαγική αίσθηση - απελευθέρωση κι επαναπροσδιορισμός. [...]» Α.Κ.
***
«Κρυσταλία, σ' ευχαριστώ πολύ γι' αυτό το ταξίδι, βουτιά στο μέσα μας, στην παιδική ηλικία, τη μόνη μας πατρίδα, αλλά και τον πολύτιμο θησαυρό που βρίσκουμε εκεί για να συνεχίσουμε τη ζωή μας και την προσωπική μας ανάπτυξη.
Το σεμινάριο μού πρόσφερε πολλές γνώσεις και πληροφορίες για τον συγγραφικό μου εαυτό΄ ήταν όμως και ένα μοίρασμα εμπειριών και συναισθημάτων συγκίνησης. [...] » Γ.Γ.
***
«[...] Το άγγιγμα ψυχής, οι μυστικοί δίαυλοι της επικοινωνίας, η προσφορά φιλίας, η γενναιοδωρία της γνώσης. Σας ευγνωμονώ και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου. Ιδιαίτερα εσένα Κρυσταλλία, που πάνω στις φτερούγες σου μάς βοήθησες να κάνουμε αυτή την υπέροχη πτήση.» Α.Σ.
***
«[...] νιώθω πως επιτέλους έμαθα καινούρια πράγματα και επανανοηματοδοτώ τον εαυτό μου!» Α.Κ.
***
Για την Κρυσταλία
***
"Πολύ συμπυκνωμένη και ουσιαστική εμπειρία. Έξι άγνωστες μεταξύ μας γυναίκες συναντηθήκαμε μέσα από τα κείμενά μας. Αισθάνομαι ότι η "αφήγηση ζωής" https://afigisizois.wordpress.com/about/ θα συνεχίσει να έχει επίδραση μέσα μου και να απελευθερώνει κομμάτια της ζωής μου γνωστά και δουλεμένα αλλά που τακτοποιούνται με έναν πιο οριστικό τρόπο μέσα μου.
Κρυσταλία είσαι ένας χείμαρρος συναισθημάτων, αυθεντικός άνθρωπος και μάχιμη μέχρι το τέλος για τα πιστεύω σου. Χάρηκα πολύ και πιστεύω ότι δεν θα χαθούμε" Μ. 13/12/2015
***
"Δεν πίστευα ότι θα κάνω το σεμινάριο. Τώρα δεν πιστεύω ότι τελείωσε.
Σ' ευχαριστώ Κρυσταλία για την επιμονή σου, για την αμεσότητα, για την καθοδήγηση.
Σου εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια!
Ελπίζω να ακολουθήσω το νήμα και να προχωρήσω!" Α.
***
"Υπάρχει πάντα
στην παιδική μας ηλικία
μια στιγμή
που ανοίγει μια πόρτα
και μπαίνει το μέλλον"
Γκράχαμ Γκρην
***
"Ξεκινώντας πριν δύο μήνες απλά είπα ότι επιτέλους θα κάνω μια αρχή για να γράψω ένα βιβλίο...
Έμαθα πολλά πράγματα για τον συγγραφικό εαυτό μου και σε ευχαριστώ για την καθοδήγηση. Νομίζω ότι αυτό το ταξίδι θα συνεχιστεί..." Κ.
***
Με ένα μολύβι στο χέρι και ένα χαρτί, μου μοιάζει πολύ, ίδιος με μένα είναι, όμως τρέχει πάντα μπροστά από μένα και δεν τον φτάνω. Άλλοτε με ξαφνιάζει, άλλοτε με τρομάζει. Με τραβάει σαν μαγνήτης. Θέλω να τον φτάσω, να συναντηθώ μαζί του. Μπαίνω με φόρα κι εγώ, μετά απ´ αυτόν, στο θεοσκότεινο σπήλαιο.
Δίπλα μου η Κρυσταλία, με έναν φακό στο χέρι, με οδηγεί. Φωτίζει σημεία. Έναν σταλακτίτη εδώ, έναν σταλαγμίτη εκεί, πιο μέσα μου δείχνει το παγωμένο νερό που βαθαίνει συνεχώς, σηκώνω όλο και πιο ψηλά το παντελόνι μου, να μη βραχεί, το δέρμα στους μηρούς μου σφίγγει, η ανάσα μου κόβεται...
Βγαίνω απ´ το σπήλαιο. Εκείνος είναι πάντα μπροστά. Μπορεί και να μην συναντηθούμε ποτέ. Όμως τώρα, κάτω από τον καυτό ήλιο, το βρεγμένο μου παντελόνι με δροσίζει. Φιλιά πολλά, Α.
***
Ποτέ πριν δεν συμμετείχα σε ομάδα που να μου δώσει τόσα... Άννα
***
"Με πολύ αγάπη και με τις μεγαλύτερες ευχαριστίες για το λιθαράκι που έβαλες στο δρόμο προς την αυτοπραγμάτωσή μας." P.
***
"Το σεμινάριο της Δημιουργικής Γραφής ήταν μια πλούσια εμπειρία σε γνώση, αυτοαποκάλυψη, συναισθήματα, αποδοχή. Η καθαρή ματιά, η ενθάρρυνση, η ευαισθησία και η γενναιοδωρία της Κρυσταλίας καθ' όλη τη διάρκειά του κράτησαν το ενδιαφέρον μου αμείωτο." Κ.
***
Τελικά 2 σχεδόν χρόνια μετά το σεμινάριο Αφήγηση Ζωής, διαπιστώνω ότι το πιο σημαντικό που κατάφερες Κρυσταλία είναι ότι μας έκανες να γράφουμε (θυμήθηκα την άσκηση αυτή που είχα γράψει, καθώς η μητέρα μου πρόσθεσε μια splatter λεπτομέρεια, που την αφηγούμαι μόνο κατόπιν παραγγελίας!). Κ.Κ.
***
"Κάθε τι μια φορά, μια φορά μόνο. Και μεις μια φορά μόνο. Δεύτερη ποτέ... Μα αυτή η μια φορά για νά 'χει υπάρξει, μια φορά μόνο γήινη, για νά 'χει υπάρξει... δεν είναι κάτι που παίρνεται πίσω... Eliot. Ευχαριστώ από καρδιάς γι' αυτό το ταξίδι!!!" Ε.
***
"Κρυσταλία, μού αποκρυστάλλωσες πολλά πράγματα και γι' αυτό σ' ευχαριστώ! Στο επανιδείν!" Κ.
***
"Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Κρυσταλία, γυναίκα, επαγγελματία, άνθρωπο, που με τον δικό της τρόπο τάραξε τα θεμέλια της ζωής μου, και με οδήγησε στο δρόμο ολικής αναδόμησης της ψυχής μου, της ζωής μου. Σ’ ευχαριστώ ειλικρινά." Α.
***
"Μόνο αυτό θα πω, σ’ ευχαριστούμε για ότι μας έδωσες και για ότι μας έκανες να δώσουμε. Θα μας λείψεις." Χ.
***
"… το σεμινάριο με έκανε πιο ήρεμη και πιο χαρούμενη! Υποψιάζομαι ότι γ’ αυτό ευθύνεσαι εσύ κατά πολύ. Άνοιξε το μυαλό μου, αισθάνθηκα πολύ καλύτερα και εκφράστηκα πιο ελεύθερα! Σ’ ευχαριστώ πολύ, πραγματικά με βοήθησες." Με αγάπη Σ.
***
"Κρυσταλία μας, είσαι γυναίκα γεμάτη πάθος. Πάθος όταν μιλάς, πάθος όταν τα παίρνεις, πάθος, πάθος. Δύναμη, ευαισθησία και γνώση. Σ’ ευχαριστώ για όσα μας χάρισες, μας έμαθες, μας βοήθησες και ανακαλύψαμε για τον «συγγραφικό» μας εαυτό. Το όνομά σου δεν είναι τυχαίο. Θα μπορούσαν επίσης να σε λένε Πολύτιμη. Είσαι πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος γιατί είσαι μοναδικά αυθεντική, και ας μου την είπες πριν από λίγο! Κι είσαι και γαμώ όταν τα παίρνεις και γκαζώνεις! Γουστάρω τρελά που δεν αυτοφιμώνεσαι! Ευχαριστώ για όλα." Μ.
***
"Είναι φορές που η τύχη σε φέρνει σε πράγματα που σου αλλάζουν την οπτική στη ζωή, κι αν σκεφτόσουν πως πρέπει να αλλάξεις, μέσα ααπό αυτό καταλαβαίνεις το γιατί. Αυτό συνέβη στο σεμινάριό σου Κρυσταλία και σε ευχαριστώ πολύ γι αυτό. Με αγάπη." Π.
***
"Μέχρι τώρα τις παιδικές αναμνήσεις μου τις έφερνα στην επιφάνεια του μυαλού μου ή από τυχαίες κουβέντες με την οικογένεια ή σπανίως από όνειρα στον ύπνο μου. Στο σεμινάριο ασχολήθηκα μετά από χρόνια, πιο συνειδητά με αυτές, και βρήκα ξανά τον παιδικό μου εαυτό που αν και χάθηκε στη σκόνη του χρόνου, συνδέεται και θα συνδέεται με τον παρόντα εαυτό μου. Σε ευχαριστώ για την εμπειρία Κρυσταλία. Με αγάπη." Α.
***
"Σε μια πολύ σημαντική στιγμή της ζωής μου, το σεμινάριο μου έδωσε έμπνευση, δύναμη, και ξεκλείδωσε τα συναισθήματά μου. Μίκρυνε η «μαύρη τρύπα» και έλαμψε το φως! Ευχαριστώ πολύ Κρυσταλία! Με βοήθησες να μεγαλώσω λίγο την καρδιά μου!" Κ.
***
"Σ’αγαπώ. Σ’ Ευχαριστώ για όλα και η φαντασία μας να έχει πάντα ορατότητα…" Δ.
***
"Μια βόλτα είναι η ζωή
στο άγνωστο τραβάμε
Δεν ξέρω αν θέλω να ξεχνώ
ή θέλω να θυμάμαι.
Μια βόλτα είναι η ζωή
Μια ονειροπαγίδα.
Όσ’ απ’ τον κόσμο δεν θα δω,
Στα μάτια σου τα είδα.
Καλά ταξίδια και να συνταξιδέψουμε μαζί ξανά!" Α.
***
"…Με σπρώχνεις εμπρός και σ’ αγαπώ γι’ αυτό." Δ.
***
"Ευχαριστώ που μου έδειξες το δρόμο να βρω την ψυχή μου! Σ’ αγαπώ." Τ.
***
"Είναι ο άνθρωπος από τον οποίο πήρα τόσα πολλά πράγματα, μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Μου αρέσουν ο αυθορμητισμός της, ο τρόπος με τον οποίο μεταδίδει τη γνώση της, ότι τη μοιράζεται απλόχερα, ο τρόπος με τον οποίο «έχτισε» μια πολύ δεμένη ομάδα. Και ότι καταφέρνει να ισορροπεί με μαεστρία ανάμεσα στο ρόλο της δασκάλας και του μαθητή… Της εύχομαι ότι καλύτερο! Κρυσταλία, σ’ ευχαριστώ για όλα!" Μ.
***
"Κρυσταλία, πηγή, νερό, διάφανη, κρύσταλλο, φωτεινή, γυαλάκι στα βότσαλα, ψυχοβγάλτης(με την καλή έννοια)." Ευχαριστώ!!! A.
***
"Νιώθω εμπιστοσύνη σε αυτόν τον έφηβο. Έτσι την βλέπω την Κρυσταλία. Μου τη σπάει που είναι πιο αντράκι, μερικές φορές, απ’ ότι γυναίκα, αν και από τότε που την έζησα περισσότερο στις συναντήσεις μας, βλέπω ότι είναι τρυφερός άνθρωπος. Μου αρέσει όταν ζητάει πράγματα να της δώσεις. Δεν μπορείς να της αρνηθείς. Έχει κόλπο μαγικό." Α.
***
"Κρυσταλία μου, αν και γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, στο σεμινάριο έμαθα μια πλευρά σου που δεν γνώριζα. Αυτή της αγωνίστριας και της ιδεαλίστριας που παλεύει και προσφέρει ανιδιοτελώς. Θέλω να σου εκφράσω το βαθύ θαυμασμό μου και τις ευχαριστίες μου για όσα μας έμαθες. Με αγάπη." Ε.
***
"Κρύσταλ, είσαι μέσα στην καρδιά και στην ψυχή μου. Νιώθω ότι σε γνωρίζω χρόνια. Ευχαριστώ για όσα με έμαθες και αποκάλυψες για τον εαυτό μου." Π.
***
"Κρυσταλία, είσαι όντως κρυστάλλινη και ήσουν για μένα μία απρόσμενη ευχάριστη έκπληξη! Μας έδωσες πολλά και ίσως περισσότερα απ’ ότι χρειάζεται. Σ’ αγαπώ και σε φιλώ." Δ.
***
"Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ημερολόγιο ενός ανέργου». Έχει και τη δική μου ιστορία μέσα... και γι' αυτό ευχαριστώ την Κρυσταλία Πατούλη που με δίδαξε να μη φοβάμαι να γράφω όσα αισθάνομαι, πόσο μάλλον όταν έχουν διυλιστεί απ' το πετσί μου..." - Πώς αποφάσισα να γράψω στο «Ημερολόγιο ενός ανέργου» Μαρτυρία
***
"Κι εμείς ευχαριστούμε για όλα.
Για τους ανθρώπους που γνωρίσαμε
Για τις δυνατότητες που ανακαλύψαμε
Για τα φώτα που μας άναψες
Για τα ερεθίσματα που πήραμε
Μα πάνω απ’ όλα, ευχαριστούμε
για τα αστέρια που μας έμαθες πώς να τα μετράμε
και κυρίως να τα ονοματίζουμε
Το ταξίδι δεν τελειώνει Εδώ
Στην Ιθάκη ή στην Αίγινα
Χάρηκα που σας γνώρισα όλους και μοιραστήκαμε τα… ασυνείδητά μας !"
Σας στέλνω όλη μου την Αγάπη
Καλό καλοκαίρι, Χρήστος
***
"Στα 37 μου πήρα μία μεγάλη απόφαση. Αποφάσισα ότι είχε έρθει η ώρα να αλλάξω. Ήταν η κατάλληλη στιγμή για να φτιάξω έναν νέο εαυτό, τελείως διαφορετικό από αυτόν που ήμουν μέχρι τότε.Μετά από δύο χρόνια άρχισα να παρακολουθώ ένα σεμινάριο γραφής στο Μικρό Πολυτεχνείο με τίτλο «Aφήγηση Zωής» και εισηγήτρια-συντονίστρια την Κρυσταλία Πατούλη. Αυτή ήταν η αφετηρία…" - Εμείς επιλέγουμε πως θα ζήσουμε. Του Πέτρου Γαλιατσάτου
***
"Αφιερωμένο στη μέντορα μου Κρυσταλία Πατούλη
Γραφή
Μια περιπέτεια χαρτογράφησης των εσωτερικών μας υδάτων .
Μέσα τους πλέουμε στη βιωτή μας με συντροφιά την αντάρα τους ή την απόλυτη σιγή τους.
Με τη γραφή σαγηνεύουμε το μέσα μας μυστικό κόσμο να μας παραδοθεί.
Στα κελεύσματα της πένας αργοσαλεύουν αίσθητες ναρκωμένες από τους καιρούς της αμεριμνησίας μας.
Γράφω γιατί η τυφλή φωνή αναδύεται από τα βάθη του ανήλιαγου Είναι και πάνω στους δρόμους του χαρτιού ντύνεται λέξεις και αποκαλύπτεται άλλοτε με ρεαλισμό και άλλοτε με τα σύμβολα της τα τόξα και τα βέλη της."
Σ ευχαριστώ Φ.
υγ. Μου έσκασε σαν φωτοβολίδα σήμερα το πρωί καθώς όλο τον καιρό σκεφτόμουν τί να σου γράψω για το τί αποκόμισα από το σεμινάριο. Βάλε το Φ για να το θυμάμαι.
***
Αντί αποχαιρετισμού (από την Ευδοκία)
***
Όχι Αντίο, εις το επανιδείν... (από τη Γιωργία)
***
"Να, αυτό το δένδρο, μάλλον αυτές οι ρίζες του δένδρου εκφράζουν το νόημα της δουλειάς σου ...Να ανθίζουν πάντα σε σένα και στους γύρω σου Κρυσταλία μου για χρόνια χρόνια πολλά και κρυστάλινα! Σου στέλνω όλη μου την αγάπη και με το καλό να ξανασυναντηθούμε" K.Τ.
***
"Μου άρεσαν πάντα οι λέξεις, τις αγαπούσα.
Μπορούσα να διακρίνω την κρυφή δύναμη στην λέξη "δέντρο" ή στην λέξη "άνεμος", την απεραντοσύνη στην λέξη "ουρανός" ή "θάλασσα", την μαγεία στην λέξη "άστρο".
Αγαπούσα και τα γράμματα.
Το -α- η αρχή και το -ω-ένα τέλος-μα, όχι οριστικό,κάτι σαν πάμε πάλι ,φτου κι απ' την αρχή- κι ανάμεσα τους άλλα είκοσι δυο έτοιμα να σχηματίσουν λόγια όμορφα ή λυπητερά, να γεννήσουν ή να αναστήσουν ή να μεταμορφώσουν ή να αναβάλλουν και να ματαιώσουν. Σαν ένα ατέλειωτο παιχνίδι.
Είχα προσθέσει ένα -ν- στο όνομα μου πριν χρόνια ξεκινώντας το δικό μου παιχνίδι με την ορθογραφία και την γραμματική.
Κι ένα άλλο ξεκίνησε εδώ, στο σεμινάριο της Κρυσταλίας, παιχνίδι με τις λέξεις, αναμέτρηση με τα κρυφά και φανερά, συνάντηση και μοίρασμα, διεργασίες απρόβλεπτες.
Σ' ευχαριστώ Κρυσταλία, από καρδιάς, για όλα τα συν- και τα παράγωγα του που χαρίζεις γενναιόδωρα.
Είναι πιο όμορφα και δημιουργικά απ' ότι μπορούσα να σκεφτώ ή να προβλέψω στην αρχή."
Καλή συνέχεια. Φαννή, 19/04/2015 [...] υγ. Για το τέλος του πρώτου κύκλου και την ατελείωτη λέξη
---
Λίγο ακόμα να σηκωθούμε
λίγο ψηλότερα...
Είσαι ευλογημένη
Σ' ευχαριστώ
Γ.Π. Διαμαντής
---
Περισσότερα: https://afigisizois.wordpress.com/about/
---
«Η μνήμη γεννά τη φαντασία [...] Κάποιος —ξεχνάω ποιος— είπε πως η δημιουργία είναι μνήμη. Οι εμπειρίες μου και όλα όσα έχω διαβάσει παραμένουν στη μνήμη μου και γίνονται η βάση πάνω στην οποία δημιουργώ κάτι καινούργιο. Δε θα μπορούσα να φτιάξω κάτι από το τίποτα. Για τον λόγο αυτό, από τότε που ήμουν νέος, είχα πάντα μαζί μου ένα σημειωματάριο όταν διάβαζα, και έγραφα εκεί τις αντιδράσεις μου και τα πράγματα που με συγκίνησαν. Έχω βουνά από τέτοια σχολικά τετράδια και όταν γράφω σενάριο σ’ αυτά ανατρέχω. Κάπου μέσα σ’ αυτά υπάρχει πάντοτε η απάντηση που ψάχνω. Ακόμα και για τους διαλόγους από εκεί παίρνω ιδέες». Ακίρα Κουροσάβα
«Κι όχι να πεις πως σήμερα δεν κουβεντιάζουν οι άνθρωποι –λόγια, άλλο τίποτα, άφθονα λόγια– μα δε συνομιλούν, δε λένε τίποτα δικό τους, προσωπικό, ιδιωτικό, ιδιαίτερο (και γι’ αυτό καθολικό), μόνο λόγια, ξένα, μηχανικά, δημοσιογραφικά, γενικού ενδιαφέροντος, μεγάλοι τίτλοι εφημερίδων, γιατί, πράγματι, ξεφυλλίζουν πολλές εφημερίδες διαβάζοντας μόνον τα κεφαλαία γράμματα και τα εγκλήματα και τις αυτοκτονίες, ακούν επίσης τις ειδήσεις των 9 ή και των 12 απ’ την τηλεόραση (έγχρωμη τώρα) – άνθρωποι επαρκώς ενημερώμενοι, πολύ π α ρ ό ν τ ε ς (εδώ και σήμερα), κι εντελώς α π ό ν τ ε ς απ’ τον εαυτό τους, απ’ το παρελθόν τους, το μέλλον τους και, φυσικά, απ’ το παρόν τους, μακριά απ’ τους άλλους…» Γιάννης Ρίτσος
"Δεν ξέρω, αλλά νομίζω πως όταν ο άνθρωπος ξανακαταχτήσει την ανθρωπιά του, όταν ξαναρχίσει να δημιουργεί ανθρώπινο πολιτισμό, να γράφει πια την ιστορία κάθετα, όχι για λαούς και για μάζες, αλλά για τον Παύλο, για τη Ρηνιώ, για την Ελένη, για το μαστρο-Στέφανο... τότε μονάχα οι άνθρωποι θα ξέρουν τι κοστίζει η ιστορία, τι κοστίζει η συμμετοχή" Χρόνης Μίσσιος