Τον ιστότοπο διαχειρίζονται οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου Αφήγηση Ζωής

6.12.13

«Τα όνειρα είναι η βασιλική οδός προς το ασυνείδητο» Σίγκμουντ Φρόυντ



Το δεξί ημισφαίριο, που δημιουργεί τα όνειρα, είναι πιο μπροστά τουλάχιστον 2 μήνες. 
Καταλαβαίνει πολλά περισσότερα γι αυτό και δείχνει πολλές φορές προφητικό... ενώ δεν είναι ακριβώς. 
Προβάλει σε άλλους, αυτά που κολλάνε σε εκείνα που θέλει να πει στον εαυτό μας για να τα καταλάβουμε. Γιατί ότι βλέπουμε μας αφορά. 

Ένα βιβλίο για τα όνειρα: Η αθώα γλώσσα των ονείρων μας, Αθηνά Ανδρουτσοπούλου
επιμέλεια σειράς: Χάρις Κατάκη, Ελληνικά Γράμματα, 2005:

«Ονειρευόμαστε με αφηγήματα», της Αθηνάς Ανδριτσοπούλου

tvxs.gr/node/102076
Οι άνθρωποι είμαστε κατ’ εξοχήν «αφηγηματικά όντα» (Maclntyre, 1961), που σημαίνει πως «ονειρευόμαστε με αφηγήματα, ονειροπολούμε με αφηγήματα, θυμόμαστε, προσδοκούμε, ελπίζουμε, απογοητευόμαστε, πιστεύουμε, αμφιβάλλουμε, σχεδιάζουμε, αναθεωρούμε, κριτικάρουμε, κατασκευάζουμε, κουτσομπολεύουμε, μαθαίνουμε, μισούμε και αγαπάμε με αφηγήματα» (Mardy, 1968, σ.5).
Αν τα όνειρα αποτελούν συνέχεια της εγρήγορσης, τότε στον ύπνο μας συνεχίζουμε να κάνουμε ό,τι και στον ξύπνιο μας, δηλαδή να σκεφτόμαστε, να οργανώνουμε και να προσπαθούμε να νοηματοδοτήσουμε τις εμπειρίες μας μέσω της αφήγησης σε κάποιο ακροατήριο, ακόμα και αν αυτό το τελευταίο αποτελείται μόνο από τον εαυτό μας.
Έχω τη συνήθεια να συγκρατώ όνειρα δικά μου και ονειρικές αφηγήσεις φίλων, συναδέλφων και θεραπευόμενων τα οποία μου έκαναν μεγάλη εντύπωση, είτε επειδή τα θεώρησα ιδιαίτερα ευρηματικά είτε επειδή με βοήθησαν να καταλάβω περισσότερα για τη γλώσσα των ονείρων.
Ένα τέτοιο όνειρο, το οποίο μου διηγήθηκε ένας καινούριος θεραπευόμενός μου και που θα εξετάσουμε αναλυτικά στη συνέχεια αυτού του κεφαλαίου, είναι το εξής:
Βρισκόταν στην Αλάσκα σε μια αποστολή. Μπροστά του προχωρούσαν και άλλοι άντρες. Ο ένας πίσω από τον άλλο μετέφεραν πράγματα στους ώμους τους, ενώ το σώμα τους ήταν βουτηγμένο ως τη μέση σε νερό, την επιφάνεια του οποίου κάλυπτε στρώμα πάγου. Εκείνος ήταν ο τελευταίος στη σειρά. Ξάφνου ένιωσε κάτι να ακουμπάει το πόδι του.
Κατάλαβε ότι ήταν καρχαρίας, αλλά δεν μπορούσε να βγάλει άχνα, και κανείς από τους μπροστινούς του που απομακρύνονταν δεν είχε καταλάβει ότι κινδύνευε. Έμεινε ακίνητος ώσπου του φάνηκε πως ο καρχαρίας απομακρύνθηκε.

Τα όνειρα ως αυτοβιογραφικές αφηγήσεις

Τα όνειρα λοιπόν αποτελούν αυτοβιογραφικές αφηγήσεις. Παρουσιάζονται όμως όλα τα όνειρα με την μορφή αφηγημάτων; Είδαμε […] ότι περίπου το 80% των ανθρώπων που ξύπνησαν ενώ βρίσκονταν στο στάδιο REM ανέφερε ότι ονειρευόταν, ενώ μόνο 7% των ανθρώπων τους οποίους οι ερευνητές ξύπνησαν σε άλλα στάδια ανέφερε πως έβλεπε όνειρο. Πολλά εξαρτώνται από το πώς ορίζουμε το όνειρο.
Σε μια σχετική έρευνα του Rachyschaffen και του μαθητή του Orlinsky,  η οποία δημοσιεύτηκε το 1967 και παρατίθεται από τον Jouvet (1992)] οι μελετητές κατέταξαν όλες τις ονειρικές εμπειρίες σε οκτώ κατηγορίες, αριθμώντας τες από το μηδέν έως το επτά:
  1. Καμιά ονειρική ανάμνηση,
  2. Καμιά ανάμνηση για κάτι συγκεκριμένο,
  3. Ανάμνηση μιας απομονωμένης ιδέας, ενός αντικειμένου, ενός προσώπου ή μιας σκηνής,
  4. Πολλές ασύνδετες σκέψεις, σκηνές ή δράσεις,
  5. Μικρό όνειρο με συνοχή (π.χ. μια συζήτηση αντί μιας ιδέας)
  6. Λεπτομερής ανάμνηση μιας ονειρικής αλληλουχίας με κάποια συνοχή,
  7. Ανάμνηση μακρύτερης ονειρικής αλληλουχίας (έως τέσσερα επεισόδια) με συνοχή,
  8. Ανάμνηση πολύ μακριάς ονειρικής αλληλουχίας με πολλές λεπτομερειες και συνδεδεμένα επεισόδια ή ανάμνηση πολλών ονείρων.

[…] «αθώα» είναι η γλώσσα των ονείρων, όχι τα ίδια τα όνειρα, τα οποία είναι τόσο αθώα ή πονηρά όσο οι σκέψεις που κάνουμε και τα συναισθήματα που έχουμε σε λιγότερο συνειδητό αλλά και σε συνειδητό επίπεδο.

[…] Τα όνειρα αντικατοπτρίζουν τη συνέχεια της συνειδητής αλλά και της λιγότερο συνειδητής προσπάθειας που γίνεται στον ξύπνιο μας για νοηματοδότηση των εμπειριών μας, για αποκρυστάλλωση σκέψεων και για σύνδεσή τους με συναισθήματα.
Οι περισσότεροι θεραπευτές πιστεύουν πως, προκειμένου τα όνειρα να έχουν κάποια χρησιμότητα, είναι απαραίτητη η «ερμηνεία» τους. Είναι σίγουρο πως η «ερμηνεία» ή καλύτερα η «μετάφραση» βοηθά τη συνειδητοποίηση κάποιων πραγμάτων στην περίπτωση εκείνων που είναι πρόθυμοι να την κάνουν. Στην περίπτωση όμως εκείνων που δεν είναι έτοιμοι να κάνουν καμία συνειδητοποίηση, τα όνειρά τους δεν θα βοηθήσουν, γιατί δεν θα αποτυπώσουν καμιά απολύτως ανησυχία.

[…] αν αντιμετωπίσουμε τα όνειρα ως ιστορίες μέσω των οποίων εμείς οι ίδιοι προσπαθούμε να οργανώσουμε τις εμπειρίες μας, η εικονογραφική γλώσσα τους γίνεται περισσότερο κατανοητή και η «μετάφρασή» τους πιο εύκολη. […] όσο πιο κοντά είμαστε στη συνειδητοποίσηση σκέψεων και συναισθημάτων, τόσο τα όνειρά μας μοιάζουν πιο ρεαλιστικά. Αντίθετα, όσο πιο μακριά είμαστε από συνειδητές συνδέσεις, τόσο πιο σουρεαλιστικές είναι οι ιστορίες των ονείρων μας και τόσο πιο κοπιώδης είναι η μετάφρασή τους.

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Αθηνάς Ανδριτσοπούλου, Η αθώα γλώσσα των ονείρων μας, Εκδόσεις Ανθρώπινα Συστήματα
Η ιστορία της ζωής μας απαιτεί και τα δύο, και την εγρήγορση και τα όνειρα.
- Boss
- Στα όνειρά μας εκφράζουμε «απαγορευμένες» επιθυμίες του ασυνείδητου… (Σ. Φρόιντ)
- Είδες ψάρια στον ύπνο σου, λαχτάρα θα σε βρει! (λαϊκή δοξασία)
Ο γοητευτικός κόσμος των ονείρων μας είναι πλούσιος σε ερεθίσματα, που διαπλέκονται και δημιουργούν ευφάνταστες πρωτότυπες, εκπληκτικές ιστορίες. Υπάρχουν όνειρα διάσημα και άλλα λιγότερο γνωστά, τα οποία ειδικοί και μη προσπαθούν να εξηγήσουν, να ερμηνεύσουν, να μεταφράσουν.
Αυτό όμως που φαίνεται τελικά είναι ότι στα όνειρα μας δεν υπάρχει κάποιο κρυμμένο νόημα. Απλώς αποτυπώνουν όσα το μυαλό μας συνεχίζει να σκέφτεται και να φαντάζεται στον ύπνο –δείχνουν την προσπάθειά μας να επεξεργαστούμε και να νοηματοδοτήσουμε τις εμπειρίες μας. Αν λοιπόν δούμε τα όνειρά μας σαν ακόμα μια αυτοβιογραφική αφήγηση, σαν εικονογραφημένες ιστορίες τις οποίες «λέμε» είτε για να ξεκαθαρίσουμε τους προβληματισμούς μας και να βρούμε λύσεις είτε για να διασκεδάσουμε είτε για να νιώσουμε καθησυχασμένοι, τότε θα κατανοήσουμε πιο εύκολα την «αθώα» γλώσσα τους.
---
*Φωτογραφία από έργο του ζωγράφου Νίκου Μιχαλιτσιάνου

Σχετικά Άρθρα

04/12/2013
02/12/2013


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Σεμινάριο Αφήγηση Ζωής

H ζωή δεν είναι αυτή πoυ έζησε κανείς αλλά αυτή πoυ θυμάται και όπως τη θυμάται για να την αφηγηθεί. Gabriel García Márquez

Γράφω για να μην ξαναγράψω ποτέ.

Γράφω γιατί είμαι πολλά πρόσωπα.

Γράφω, για να μην ξαναϋπάρξουν αυτά τα πρόσωπα που είμαι,

αλλά ένα και μοναδικό πρόσωπο,

που δεν γράφει

Ελεονώρα Σταθοπούλου, Καλο αίμα κακό αίμα, εκδ. Eστία

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου