Συστημική Οικογενειακή Αναπαράσταση

Συστημική αναπαράσταση ζωής

"Υπάρχει όμως και μια άλλη, μια κρυφή ηθική συνείδηση, μια αρχέγονη ηθική συνείδηση, μια συλλογική συνείδηση. Αυτή η συνείδηση ακολουθεί νόμους διαφορετικούς απ ό,τι η συνείδηση που αντιλαμβανόμαστε. Είναι η ηθική συνείδηση της ομάδας. Είναι αυτή η συνείδηση που επαγρυπνά, ώστε όλοι σε μια οικογένεια να υποτάσσονται σε συγκεκριμένες τάξεις που είναι σημαντικές για την επιβίωση και τη συνοχή της ομάδας.

Μια απο αυτές τις τάξεις είναι πρώτα απ' όλα το οτι όλοι όσοι ανήκουν σ' αυτήν έχουν το ίδιο δικαίωμα να ανήκουν. Όμως, υπο την επίδραση της ηθικής συνείδησης που αισθανόμαστε, μερικές φορές αποκλείουμε κάποιους απο την οικογένεια. Για παράδειγμα, εκείνους για τους οποίους πιστεύουμε οτι είναι κακοί, αλλά και εκείνους τους οποίους φοβόμαστε. Τους αποκλείουμε επειδή νομίζουμε οτι θα ήταν επικίνδυνο για μας.

Τώρα, όμως, εκείνη η άλλη, η κρυφή συνείδηση καταδικάζει το αποτέλεσμα της ηθικής συνείδησης που αισθανόμαστε, της καλής ηθικής συνείδησης. Γιατί αυτή η άλλη συνείδηση δεν δείχνει ανοχή όταν κάποιος αποκλείεται. Όταν όμως συμβαίνει αυτό, αργότερα κάποιος, υπο την επίδραση αυτής της κρυφής συνείδησης, καταδικάζεται να μιμείται και να εκπροσωπεί στην ζωή του τον αποκλεισμένο, χωρίς να το συνειδητοποιεί. Αυτή την ασυνείδητη σύνδεση με ένα αποκλεισμένο πρόσωπο την ονομάζω Εμπλοκή.

Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε οτι πολλά παιδιά, για τα οποία πιστεύουμε οτι συμπεριφέρονται παράξενα ή έχουν τάσεις αυτοκτονίας ή αποκτούν εξαρτήσεις ή οτιδήποτε άλλο, βρίσκονται σε σύνδεση με ένα αποκλεισμένο πρόσωπο. Βρίσκονται σε εμπλοκή μαζί του. Επομένως μπορούμε να τα βοηθήσουμε, όταν στρέψουμε την προσοχή την δική τους και των άλλων μέσα στην οικογένεια προς αυτό το αποκλεισμένο πρόσωπο, ώστε να το δεχτούν ξανά μέσα στην οικογένεια και στην καρδιά τους. Μετά απο αυτό, τα παιδιά απελευθερώνονται απο την εμπλοκή.

Για να βοηθηθούν αυτά τα παιδιά, θα πρέπει κάποιοι άλλοι στην οικογένεια, οι οποίοι μέχρι τώρα κοίταζαν αλλού, επιτέλους να κοιτάξουν αυτό που παράβλεψαν. Και εκείνοι, οι οποίοι υπήρξαν κακοί προς κάποιον ή τον είχαν απορρίψει, θα πρέπει να στραφούν προς αυτόν με αγάπη και να τον δεχτούν και πάλι μέσα στην οικογένεια. Αυτή είναι η αιτία πολλών δυσκολιών στα παιδιά, καθώς επίσης και της ανησυχίας που έχουν μερικές φορές οι γονείς για αυτά τα παιδιά.

Δυναμική του Συστήματος

Σε κάθε σύστημα, ιδίως στα πρωτογενή όπως η οικογένεια, κάθε μέλος συνδέεται άρρηκτα με τα άλλα μέλη με μιαν ενεργή δύναμη, που τους διαπερνά όλους και τους υπερβαίνει, περιφρουρώντας την ισοτιμία μεταξύ τους και το δικαίωμα όλων να ανήκουν. Τα ανθρώπινα συστήματα διέπονται επίσης από μιαν ιδιαίτερη νομοτελειακή τάξη, που διασφαλίζει με κάθε τρόπο την ολότητά τους. Αυτή είναι μια αρχέγονη τάξη η οποία συγκροτεί και διαφυλάσσει κάθε σύστημα, που επιβάλλει επιπρόσθετα τον αδιάλειπτο σεβασμό της χρονικής εισόδου κάθε μέλους στο σύστημα, καθορίζοντας την θέση στην ιεραρχία με βάση την αρχαιότητα. Άρα, τέσσερις είναι οι μεγάλες συνιστάμενες: το ανήκειν, η ισοτιμία, η διατήρηση της ολότητας και ο σεβασμός της ιεραρχίας αρχαιότητας.

Σε περίπτωση που κάποια από αυτές τις κεντρικές τάξεις απειληθεί ή διαταραχτεί, το αποτέλεσμα εμφανίζεται ως ανισορροπία και η επίπτωση μπορεί να επιβαρύνει σε βάθος χρόνου τα μέλη του συστήματος, που ούτε καν γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο έχει συμβεί.

Κυρίαρχη επομένως εδώ προβάλλει η σημασία της θέσης, που ο καθένας μας καταλαμβάνει μέσα στα συστήματα όπου ανήκει, καθώς και στα μεγασυστήματα που τα περικλείουν. Η θέση αυτή είναι υπαρξιακά καθοριστική και αδιαπραγμάτευτη. Υπερβαίνει τους περιορισμούς του χρόνου, του τόπου και των σχέσεων και αποτυπώνεται ανεξίτηλα τόσο στο πεδίο του συστήματος όσο και στην ασυνείδητη εσωτερικευμένη εικόνα του μέσα μας.

Όταν ένα μέλος του συστήματος παραγκωνιστεί και χάσει την θέση του, εκδιωχθεί ή ξεχαστεί, η νομοτελειακή συστημική τάξη παρεμβαίνει και ωθεί κάποιο άλλο, νεώτερο συνήθως, μέλος να αναλάβει να "υπενθυμίσει" και να "ανακαλέσει" (βλ. και αγγλικά, 're-member') την παρουσία του αποκλεισμένου, θυσιάζοντας όμως κάτι πολύτιμο από τον εαυτό του και την δική του πορεία. Αυτή η ασυνείδητη ταύτιση και ανάληψη των βαρών καθώς και απόπειρα επανάληψης της ζωής ενός προγόνου ονομάζεται εμπλοκή και αποτελεί την γενεσιουργό αιτία μεγάλου μέρους του ανθρώπινου πόνου. Αποτελεί μάλιστα και μιαν ατελέσφορη θυσία, μια διευθέτηση που τελικά αποτελεί Ύβρη, γιατί κανείς δεν μπορεί να 'ζήσει' την ζωή κάποιου άλλου, "κανείς δε μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι για δεύτερη φορά" (Ηράκλειτος).

Εμπλοκή και Λύση: η Πρόταση του Bert Hellinger

Η Σ.Α. εντοπίζει την εμπλοκή, αποκαλύπτοντας την δυναμική αλλά και την μοναδικότητα της "θέσης" του καθενός μέσα σε ένα δεδομένο σύστημα. Η ιδιοφυής πρόταση του Hellinger στηρίζεται στην παρατήρηση ότι (α) ένα ξεκάθαρο αίτημα, (β) ο καθορισμός ενός χώρου, (γ) η παρουσία ενός, δύο ή περισσότερων ατόμων, που ορίζονται να εκπροσωπήσουν κεντρικά μέλη ενός υπό έρευνα συστήματος και (δ) ένας συντονιστής που, κινούμενος από την αγάπη, "επιτρέπει στο διαχωρισμένο να ξαναβρεί τον εαυτό του", όπως ο ίδιος αναφέρει, αποτελούν αναγκαίες και απλές προϋποθέσεις ενεργοποίησης του πεδίου του συστήματος, ενός 'πεδίου που γνωρίζει' και προσφέρει αφθονία έγκυρων και κεντρικών πληροφοριών, που σύντομα αποκαλύπτουν τα κομβικά σημεία της εμπλοκής, άρα εν δυνάμει οδηγούν στην λύση της ή, έστω, την αποδοχή της.

Διαδικασία και Στόχοι της Συστημικής Αναπαράστασης (Σ.Α.)

Η Σ.Α. διεξάγεται από ομάδες ανθρώπων, που αναζητούν την αυτογνωσία αλλά και την επίλυση επίκαιρων προβλημάτων. Είναι μια διαδικασία βιωματική, όπου όλοι οι συμμετέχοντες μοιράζονται βαθιές εμπειρίες και καρπώνονται οφέλη ψυχής.
Η ομάδα χρειάζεται να συντονίζεται από έναν έμπειρο και διαπιστευμένο συστημικό θεραπευτή ή σύμβουλο.
Ανά αναπαράσταση, η ομάδα χωρίζεται:
(α) στον ενδιαφερόμενο, που θέτει το αίτημά του με ευκρίνεια, (β) στους εκπροσώπους, που επιλέγονται τυχαία ανάμεσα στους παριστάμενους ή προσέρχονται αυτόβουλα, για να αναπαραστήσουν τα βασικά πρόσωπα του υπό έρευνα συστήματος και (γ) στους ενεργούς παρατηρητές ή αλλιώς θεατές, τα υπόλοιπα δηλαδή παρευρισκόμενα μέλη της ομάδας.

Ο ενδιαφερόμενος ενθαρρύνεται να "στήσει" με περίσκεψη και αυτοσυγκέντρωση εκπροσώπους, που μπορεί ο ίδιος να επιλέξει για τα μέλη του συστήματός του στον χώρο και σύμφωνα με την εσωτερική του εικόνα για την θέση που, σε αλληλοσυνάρτηση, έχουν μέσα στο σύστημα. Μόλις γίνει αυτό, ο ίδιος αποσύρεται σε θέση παρατηρητού και οι εκπρόσωποι καλούνται να αντιληφθούν τι αίσθηση τους προκαλεί η συγκεκριμένη θέση. Ζέστη ή ψύχος, μούδιασμα, κάποιος πόνος, μια κράμπα ή μια ξαφνική εμφάνιση ενός έντονου συναισθήματος, όπως π.χ. θυμός, στους εκπροσώπους, οδηγεί τον συντονιστή σε ήπιες παρεμβάσεις, μέχρις ότου όλοι να αισθάνονται καλά, οπότε προκύπτει και η τελική εικόνα της αναπαράστασης, συνήθως εικόνα Λύσης. Συχνά, οι εκπρόσωποι προσκαλούνται να εκφέρουν ορισμένες φράσεις δύναμης, που προτείνει ο συντονιστής και αποτελούν εξισορροπητικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Στην αναπαράσταση προκαλείται μέθεξη, ενεργή δηλαδή και ολόψυχη συμμετοχή όλων των παριστάμενων στο δρώμενο. Παράλληλα, απαιτείται σεβασμός στην διαδικασία και σε ό,τι εμφανίζεται και προκύπτει. Η ψυχή καλείται να παρακολουθήσει τις κινήσεις εκείνες που προχώρησαν και ολοκληρώθηκαν, αλλά και όσες ανακόπηκαν ή λοξοδρόμησαν από κάποιο ιδιαίτερο γεγονός στην ιστορία της οικογένειας ή εν γένει του συστήματος που ερευνάται. Μάλιστα επειδή, όπως προκύπτει από τις αναπαραστάσεις, η ψυχή δεν ενδιαφέρεται για την χρονική αλληλουχία των γεγονότων αλλά για τις επιπτώσεις τους πάνω της και επειδή οι επιπτώσεις, ως χαράγματα, είναι εικόνες, η αναπαράσταση προσφέρει στην ψυχή ακριβώς υλικό σε εικόνες, που μιλούν μόνον σε εκείνη.

Έτσι, η Σ.Α. "εικονοποιεί" τα μεγάλα θέματα, που έχουν επηρεάσει όχι μόνον το σύστημα του ενδιαφερόμενου, αλλά και όσων παίρνουν μέρος στην αναπαράσταση ως εκπρόσωποι και, ακόμη, αυτών που ενεργά παρακολουθούν. Κάθε αναπαράσταση λειτουργεί σαν ένα μυητικό κάλεσμα σε όλους τους παριστάμενους και επιφέρει πολλές φορές καταλυτικά αποτελέσματα στην ευρύτερη ομάδα. Τα αποτελέσματα αυτά είναι συνήθως έμμεσα και διακριτικά, δρουν όμως βαθύτατα θεραπευτικά.

"Η Νέα Οικογενειακή Αναπαράσταση": Οι Κινήσεις του Πνεύματος - Νου

Πρόσφατα, ο Bert Hellinger έχει υπερβεί την 'κλασική' πλέον μορφή αναπαράστασης. Με αναφορά στις "Κινήσεις του Πνεύματος" ή στις "Κινήσεις του Νου", με την Αριστοτέλεια έννοια όπως προτιμά να αναφέρει, και με εκπαιδευτικά σεμινάρια σε όλο τον κόσμο, έχει αναλάβει να μας προσανατολίσει στην επίγνωση αυτών των κινήσεων και στις αυτοθεραπευτικές ιδιότητές τους.

Στην Πνευματική Αναπαράσταση αφήνεται κανείς σε μιαν εστιασμένη καίτοι διάχυτα εσωτερική κίνηση, μια κίνηση αγάπης, που ενώνει ό,τι είχε χωριστεί προηγουμένως και διακόπτει την επανάληψη του "άλυτου", που αλλιώς μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά.

Μιαν εμπνευσμένη παρουσίαση των νέων του προτάσεων, θα βρει ο αναγνώστης στο βιβλίο του Bert Hellinger, Ευτυχία που Διαρκεί (Ε.Ι.Σ.Α., σειρά Κλωθώ, Αθήνα 2007) καθώς και στο βιβλίο του 'Η Αγάπη του Πνεύματος', που πρόκειται σύντομα να εκδοθεί από τη σειρά μας Κλωθώ.

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Οικογενειακή Αναπαράσταση

Αυτό που ξεχωρίζει το οικογενειακό σύστημα είναι η μοναδικότητά του, καθώς εδώ μας χαρίζεται το υπέρτατο αγαθό, η ίδια η ζωή. Η προσφορά της ζωής από τους γονείς είναι μια ολοκληρωμένη πράξη και απόδειξη υπέρτατης αγάπης, μιας και η ζωή είναι το δώρο με την υψηλότερη και ανυπέρβλητη αξία. Παρατηρούμε όμως πως μπορεί και να αρνούμαστε να αποδεχτούμε την ευθύνη αυτού του δώρου της ζωής, απορρίπτοντας τους γονείς μας ή/και αυτά που μας προσέφεραν.

Η Σ.Α. μας αποκαλύπτει ότι, μέσα στην οικογένεια, ο άνθρωπος χρειάζεται να αποδεχτεί το 'μερίδιό' του, την Μοίρα. Χρειάζεται να σεβαστεί ό,τι έχει προηγηθεί, να νοιώσει ευγνωμοσύνη για το δώρο της ζωής, να βιώσει τους δεσμούς και την αγάπη. Κατόπιν μπορεί να επιδοθεί στο δικό του έργο, να διαμορφώσει το δικό του νέο σύστημα και, τελικά, να αναζητήσει την ολοκλήρωση στο μεταεπίπεδο μιας νέας αντίληψης και σύνδεσης με το Όλον, που προϋπόθεσή της έχει την κατάφαση σε ό,τι έχει προηγηθεί και ό,τι Είναι.

Η Οικογενειακή Αναπαράσταση (Ο.Α.) επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο να διερευνήσει οποιονδήποτε προβληματισμό του και να κατανοήσει καλύτερα την θέση και τον ρόλο του στο οικογενειακό σύστημα. Με την βοήθεια των εκπροσώπων και με βάση τα συναισθήματα που βιώνουν, αναζητείται μια νέα ισορροπία στην δεδομένη οικογένεια. Συγχρόνως αναβιώνει η συστημική μνήμη, το ασυνείδητο του συστήματος, που υπερβαίνει την ατομική μνήμη και αναδεικνύει άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της δυναμικής της οικογένειας.

Η αναπαράσταση στοχεύει να εντοπίσει πιθανές εμπλοκές και να δώσει λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ενδιαφερόμενος. Σκοπός είναι η επανασύνδεση των μελών με αγάπη, η οποία τελικά εκδηλώνεται έμπρακτα ως ανεπιφύλακτη "Αγάπη για την Ζωή".

Η Ο.Α. στοχεύει σε Λύση, η οποία οδηγεί είτε στην διακοπή, δηλαδή την απεμπλοκή, είτε στην συνειδητοποίηση και αποδοχή της εμπλοκής, που την κάνει χειρίσιμη αλλά και σεβαστή για τον άνθρωπο. Μια επιτυχημένη λύση επανατοποθετεί όλα τα μέλη του συστήματος στην θέση τους, ιδιαίτερα εκείνα που είχαν παραγκωνιστεί ή αποκλειστεί. Αποκαθιστά έτσι μια νέα εικόνα της οικογένειας, που βασίζεται στην ισοτιμία, την αναγνώριση όλων και στην συμφιλίωση με την κοινή μοίρα και, όπου αναγκαίο, ακόμα και με την εμπλοκή και την ενοχή και το οποιοδήποτε βάρος τους.

---

Επίσης για το πώς επηρεάζει κάποιον η ΕΜΠΛΟΚΗ με κάποιον αποκλεισμένο - αδικημένο - ξεχασμένο:

Το βιβλίο "Η επιστροφή. Αρχέτυπα και Αναπαράσταση" εκδ. Κλωθώ

Και το βιβλίο "Η κρυφή συμμετρία της αγάπης" Μπερτ Χέλιγκερ - εκδ. Medicum 

Περισσότερα : www.anaparastasi.gr 

---

Διαβάστε επίσης:

• Μπερτ Χέλινγκερ 
  • Η ευρεση λυσεων ειναι απειλητικη _ Μπερτ Χελινγκερ 

  ----

 Η Συστημική Αναπαράσταση είναι μια βιωματική μέθοδος συστημικής θεραπείας / συμβουλευτικής ανθρώπινων σχέσεων. Θεμελιωτής της είναι ο γερμανός ψυχοθεραπευτής και φιλόσοφος Bert Hellinger, τον οποίο νόμιμα εκπροσωπεί το Ε.Ι.Σ.Α. σε Ελλάδα και Κύπρο.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ του Ελληνικού Ιστιτούτου Συστημικής Αναπαράστασης 

	Ευτυχία που Διαρκεί', του Bert Hellinger, 2007 * Εισαγωγή		Η Επιστροφή - Αρχέτυπα και Αναπαράσταση' του Δημήτρη Σταυρόπουλου, σε ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά & γαλλικά * Εισαγωγή
	Ευτυχία που Διαρκεί', Κασετίνα με 4 DVD ολόκληρου του σεμινάριου του Bert Hellinger, Φεβρουάριος 2007, Αθήνα		Η Κρυφή Συμμετρία της Αγάπης', του Bert Hellinger, G. Weber και H. Beaumont, εκδόσεις Medicum, Αθήνα 2002. Τα τελευταία αντίτυπα διατίθενται μόνον από τις εκδόσεις Κλωθώ, οι οποίες και προετοιμάζουν την νέα ανανεωμένη έκδοση.